TOERUSTEN = UITRUSTEN - Onderwijsraad

Schema onderwijs- en organisatieontwikkeling
onderwijsontwikkeling
in de school
lerende
teams
positieve cultuur
en
aanspreekbaarheid
adequate
werkplek
onderwijs- en organisatieontwikkeling
In de volgende paragrafen worden deze vier bouwstenen uitgewerkt.
5.4.1 ONDERWIJSONTWIKKELING IN DE SCHOOL
De maatschappelijke eisen aan de school en het onderwijs zijn in de afgelopen jaren
gewijzigd. In het huidige verband is met name van belang dat de leerling de laatste jaren
is veranderd. In grote lijnen (nader te differentiëren naar onderwijssector) gaat het om de
volgende ontwikkelingen:
■
De leerling wordt steeds meer een kritische onderwijsconsument. De individualisering
als maatschappelijk fenomeen komt onder andere naar voren in de kritischere
houding die de burger als consument van overheidsdiensten inneemt. Dit
wordt gestimuleerd door het overheidsbeleid dat er op is gericht om de positie
van de burger als klant te versterken als tegenkracht ('countervailing power') om
de kwaliteit van de dienstverlening of organisatie te bevorderen. De inspectie
constateert dan ook dat steeds vaker en nadrukkelijker leerlingen, studenten en
hun ouders zich opstellen als kritische onderwijsconsumenten. Dat kan leiden
tot rechtszaken tegen schoolbesturen (denk bijvoorbeeld aan 'de zaak
Schaapman'), 15 maar ook tot bijvoorbeeld demonstraties tegen een te zware
studielast in de tweede fase (Inspectie van het Onderwijs, 2002).
■
De leerling vraagt veel (meer) aandacht. Uit de werkdrukonderzoeken komt naar
voren dat leraren het gebrekkige concentratievermogen en de grote verschillen
in capaciteiten van de leerlingen binnen een klas als zeer belastend ervaren. Er
is sprake van een toenemende diversiteit in de leerlingenpopulatie, bijvoorbeeld
naar etniciteit, jeugdculturen en gezinsachtergrond (gezinssamenstelling,
thuistaal, inkomen, huisvesting, opvoedingsstijl), maar ook wat betreft leerver-
15 Rb Amsterdam, 26 mei 1999, AB 2000, nr. 104.
Toerusten = uitrusten
81