LEREN IN EEN KENNISSAMENLEVING - Onderwijsraad

weinig echter, zoals bijvoorbeeld Van Damme (2000) opmerkt, komen in dergelijke literatuur
gezichtspunten van lerende individuen aan bod. 2 Om ook vanuit deze invalshoek
meer zicht op de zaak te krijgen, organiseerde de raad een reeks van 24 interviews. 3
Deze brengen van een zeer diverse groep mensen de leergeschiedenis in beeld. Ze
maken individuele leerwensen duidelijk en de kansen en belemmeringen die mensen bij
leren ondervinden. Leersituaties en -omstandigheden worden besproken die de geïnterviewden
inspireerden en verder hielpen.
De interviews maken in ieder geval duidelijk dat leren veel meer inhoudt dan school – de
meer gebruikelijke associatie als leren ter sprake komt. Bijvoorbeeld:
“ … Daar kocht ik een scooter van, en als ik vrij was zat ik daaraan te klungelen. Ik
vond en vind dat hartstikke leuk. Ik kreeg daar ook een ontzettend goed technisch
inzicht van, want ik wist op een gegeven moment zowel motorisch als van elektronica
heel veel. Ik deed in die tijd ook dingen die eigenlijk niet mochten. Samen met mijn
vrienden voerde ik scooters op en zette er muziekinstallaties in. (…) Ik herinner me nog
goed wat mijn opleider tegen me zei toen ik een bromfietscontrole met hem deed “goh,
ik heb nog nooit iemand gezien die zoveel van brommers weet als jij”. “Je moest eens
weten”, dacht ik toen.”
Mathijs Scholtz (25), maakt carrière bij de politie
“ … Een echte opleiding op managementgebied heb ik eigenlijk nooit gedaan. Ik heb
alleen ooit een communicatietraining gevolgd via een vrouwennetwerk. Daar heb ik veel
aan gehad.”
Karin Böhmer (36), richtte een doktersdienst op
“ … Boeren schermen hun kennis totaal niet af en leren ongelooflijk veel van elkaar.
Speciaal voor dit doel worden ook studieclubs georganiseerd. Daar zitten zo’n twintig
veeboeren uit de regio bij elkaar die ervaringen uitwisselen. Soms wordt er ook een
spreker uitgenodigd. Je kunt zo veel kennis opdoen, en het is ook nog eens heel gezellig.
Zo’n studieclub zijn we nu ook voor kaasboerderijen begonnen. Daar praten een stuk of
acht stellen over de bedrijfsvoering van een kaasmakerij.”
Theo Hopman (37), innovatieve boer
Wat de interviews ook laten zien is dat een leerloopbaan zeker niet ophoudt als men, al
dan niet met diploma, de schooldeur achter zich dichttrekt. Sommige interviews laten bijzondere
en soms indrukwekkende leercarrières zien die in hoofdzaak na het initiële
onderwijs vorm krijgen. Bijvoorbeeld:
2 Zo stellen Doets en Westerhuis (2001) dat beleid dat recht wil doen aan de maatschappelijk (economische) noodzaak mensen
tot een leven lang leren te brengen, niet noodzakelijk parallel loopt met individuele wensen. Het recente beleid ten aanzien van
het invoeren van ‘persoonlijk ontwikkelingsplan’ en ‘leerrekening’ veronderstelt bijvoorbeeld latente scholingsbehoeften bij individuen,
maar werknemers blijken in de praktijk te verwachten dat de werkgever bij bedrijfsgerichte scholing de investeringen
op zich neemt.
3 In bijlage 1 bij deze verkenning is een toelichting te vinden op de inhoud van de interviews en de selectie van de geïnterviewden.
De interviews zelf zijn gebundeld in de publicatie Leven = leren, en zijn ook te vinden op www.onderwijsraad.nl.
Leren in een kennissamenleving
15