LEREN IN EEN KENNISSAMENLEVING - Onderwijsraad

“Veel restauranteigenaren hebben alles op de horecaschool geleerd. Daar haal je je kennis
uit de boeken. De toepassing in de praktijk is vaak anders. Daar leren ze bijvoorbeeld
om vier tafels te bedienen: dat is de standaardsituatie. Als het hier druk is heb ik
veel meer tafels om te bedienen, en moet ik improviseren. Daarom vind ik dat je dit vak
beter in de praktijk kunt leren.”
Jean Zhiou (28), Chinese opent eigen, Japans restaurant
Overigens zijn ook hierover de meningen verdeeld; als argument tegen wordt onder meer
ingebracht dat het organiseren van de werkplek als krachtige leeromgeving meer van
managers vraagt dan ze doorgaans in huis hebben (Thijssen, 1997). Een inrichting van de
werkomgeving is nodig die leren actief stimuleert. Ook een adequaat beleid op het
gebied van hrd is belangrijk (Kessels, 2001).
“In de praktijk had ik heel veel aan mijn direct leidinggevende op de afdeling. Hij kon
goed beleid maken en was ook heel goed voor zijn team. Ik beschouwde hem als een
maatje die me veel ruimte gaf om te leren. Hij coachte me, nam me bijvoorbeeld mee
naar informatiebijeenkomsten met revalidanten. En liet me als ik eraan toe was, zelf die
presentaties verzorgen.”
Hetty Lentjes (39), verpleegkundige, volgt hogere managementopleiding
Niet-arbeidsmarktgericht cursusaanbod
Over formeel maar niet-arbeidsmarktgericht aanbod – cursussen – is in de statistieken
weinig informatie voorhanden (Roes & Herweijer, 2001; zie ook Doets & Neuvel, 2000;
Van de Kamp, 2000; Houtkoop, 2001b). Deelname ligt omstreeks de 20%. Deze deelname
heeft zich over de laatste twee decennia gehandhaafd, maar is in tegenstelling tot het
arbeidsmarktgerichte aanbod niet toegenomen. Over non-formeel postinitieel leeraanbod
– niet in cursusvorm – is nog minder bekend, mede omdat er bij inventarisaties nauwelijks
eenstemmigheid over de definitie van ‘non-formeel’ bestaat (Field, 2002). Wel zijn er
in ruime mate gevalsbeschrijvingen voorhanden. 52 Niet-arbeidsmarktgericht aanbod is
overwegend een zaak van particulier initiatief. Waar het in functie staat van welzijnswerk,
sociale activering en cohesiebevordering, valt het onder het gemeentelijk beleid. Er zijn
veel lokale verschillen en de non-formele sector verdient op dit terrein versterking
(Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, 2002). Ook over informeel leren en
de verhouding ervan tot het schoolse en het non-formele is weinig bekend. Wel is duidelijk
dat ook dit type leren een belangrijke plaats inneemt in de leerloopbaan. 53
3.4 Verder met schools en buitenschools: drie strategieën
Naar aanleiding van de in hoofdstuk 2 geboden schets van maatschappelijke ontwikkelingen
zijn voor onderwijs en leren in een kennissamenleving de volgende twee doelen
voorop gesteld.
52 Bijvoorbeeld op internet. Zie verder ook Rooijen et al. (2002), daarnaast ook de interviews die mede voor deze verkenning werden
georganiseerd.
53 Ook hier zijn de interviews weer illustratief.
60 Onderwijsraad, januari 2003