LEREN IN EEN KENNISSAMENLEVING - Onderwijsraad

onderdeel van het postinitiële traject. Het gaat immers veelal om inpassing van werkervaring
opgedaan in een levensfase die men doorgaans als postinitieel ziet.
“Door die ervaring met dat praktijkdiploma boekhouden, was een ‘echte’ lange opleiding
me nog meer gaan tegenstaan. Tot bij Frico-Cheese drie jaar geleden het traject
Erkenning Verworven Kwalificaties (EVK) startte. Ik ben daar zelf twee jaar geleden mee
begonnen. Iemand van het AOC Friesland kwam ons - een groepje van ongeveer acht
mensen - elke vrijdagmiddag van één tot half vijf les geven. Er werd vooral aandacht
besteed aan de achtergronden van het kaasmaken. Zo zat er een gedeelte microbiologie
in. Maar we kregen ook les over management, veiligheid, leidinggeven en de OR. Verder
moesten we vijf keer naar het AOC in Leeuwarden. Van tijd tot tijd werd op het werk
ook nog een praktijkexamen afgenomen. Omdat de stof zo dichtbij de praktijk lag,
pakte je het heel makkelijk op.
Marten de Vries (49), haalt mede op grond van werkervaring het mbo-diploma
Recente monitoring van de evc-systematiek door het ministerie van Economische Zaken
(2002) laat zien dat initiatieven per branche verschillen. Er is nog nergens sprake van
eenduidige en volledige benutting van deze procedure. Evc wordt meestal toegepast binnen
specifieke ROC’s en op initiatief van bepaalde branches waar de nood aan gekwalificeerden
groot is (Hammink, 2000).
Zoals gezegd blijkt de effectiviteit of leerefficiëntie van non- en informele leerprocessen
vaak groter dan die van schoolse processen (zie paragraaf 3.2 en de daarin opgenomen
illustraties uit individuele leergeschiedenissen). Door honorering van de aldus verworven
competenties biedt het evc-principe individuen die in de schoolse context vastliepen alsnog
mogelijkheden om in de kwalificatiestructuur hogerop te komen. Overigens staan
tegenover de winst aan leerefficiëntie bij buitenschoolse leerervaringen, risico’s op verlies
aan ‘informatie-efficiëntie’ ten opzichte van de reguliere onderwijsdiploma’s. Hoe kan de
informatie over de verworven competenties extern duidelijk worden gemaakt, bijvoorbeeld
aan werkgevers (Maassen van den Brink, 2001)? Voor de uitwerking van geslaagde
evc-toepassingen is ontwikkeling van betrouwbare en valide vaststellingsprocedures een
kernzaak. Waar dat lukt, geeft evc de mogelijkheid om leerervaringen in non-formele en
informele contexten in de plaats te stellen van kwalificerende trajectonderdelen die in het
regulier onderwijs worden aangeboden. Deze leerervaringen worden dan ook gehonoreerd
in termen van de kwalificatiestructuur die momenteel voor het initieel onderwijs
van toepassing is (Onderwijsraad, 2002c).
EVC elders
In Noorwegen wordt op dit moment informeel leren opgenomen in de nieuwe competentiestructuur.
De zogenaamde Competence Reform is in 1999 in het Noorse parlement
aangenomen en wordt nu op regionaal niveau geïmplementeerd. Basis van de
Competence Reform is de behoefte aan competenties op de werkvloer, in de samenleving
en bij het individu. De sociale partners en landelijke en lokale overheden zijn
betrokken bij regionale implementering. Aandachtsgebieden zijn onder andere:
Leren in een kennissamenleving
57