LEREN IN EEN KENNISSAMENLEVING - Onderwijsraad

tioneel in de zin dat ze bij de uitoefening van een beroep (dan wel voor betrokkenheid
bij een vakdiscipline), of voor maatschappelijke activiteiten of het persoonlijk leven inzetbaar
zijn.
Het totaal aan schoolse leertrajecten vormt de school- of onderwijsloopbaan.
Schools traject a + Schools traject b + Schools traject … + Schools traject n
S C H O O L – / O N D E R W I J S L O O P B A A N
Het totaal aan afgelegde leertrajecten in de levensloop, zowel schoolse als voorschoolse,
buitenschoolse of naschoolse, vormt de leerloopbaan van een individu.
Schools traject +Schools traject b +Buitensch. traj +Schools traject +Buitensch. traj.
L E E R L O O P B A A N
3.3.2 SCHOOLS EN BUITENSCHOOLS IN TRAJECTEN
Leertrajecten variëren in de mate waarin ze op schoolse en buitenschoolse leerarrangementen
en op niet-gearrangeerde leerervaringen gebaseerd zijn. De OESO (1996) benadrukt
het belang van non-formeel en informeel leren in de leerloopbaan en de noodzaak
om bruggen tussen schools en buitenschools leren te slaan. Wel zal in een kennissamenleving
toenemend van intentioneel gearrangeerd leren sprake zijn, op initiatief van lerenden
dan wel extern gestuurd. De Europese Commissie definieert ‘life long learning’ zelfs
als "Alle doelgerichte leeractiviteiten, die voortdurend worden ondernomen met het doel
kennis, vaardigheden en competenties te verbeteren en te versterken”. 41 Naarmate intentioneel
gearrangeerd leren in de leerloopbaan belangrijker wordt, zal ook duidelijker
moeten worden aangegeven hoe effectieve trajecten kunnen worden opgebouwd.
3.3.3 SCHOOLSE TRAJECTEN: DE ONDERWIJSLOOPBAAN
Waar het om de opbouw van leertrajecten gaat had het initiële onderwijs lange tijd een
quasi-monopolie. In de vorige eeuw zijn steeds meer leervoorzieningen onder de vleugels
van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCenW) gebracht en
in het initiële stelsel opgenomen. Ze werden daarbij toenemend onderdeel, direct of indirect,
van een op (start)kwalificering gericht beleid (Van Dyck, 2000). Bij het toesnijden
van leertrajecten en leerloopbanen op de kennissamenleving heeft het initiële onderwijs
een belangrijke rol. Ook al gaat leren na de initiële fase verder, initieel onderwijs legt
daarvoor qua leervermogen en leermotivatie een fundament. De kwantiteit en kwaliteit
van eerder verworven educatie determineert in sterke mate of het in latere levensfasen
tot verder leren komt (De Grip, 2000; Hake & Van der Kamp, 2001; Houtkoop, 2001a).
Het merendeel van de financiën die de overheid voor leren uittrekt, gaat naar het initiële
onderwijs. Zelfs richten maatregelen die in principe een leven lang leren moeten dienen,
zich vaak vooral op verbeteringen van het initiële stelsel (Field, 2002).
41 Commissie van de Europese Gemeenschappen (2001c, p. 3)
Leren in een kennissamenleving
51