De toekomst van Defensie: Horizon 2030

Verzoen u met de Natie
De paradox van Tolstoj
Om te beginnen wijs ik op een evidentie: dit is niet de visie van een expert,
maar de bescheiden, welwillende voorstelling van een externe waarnemer:
een journalist, zonder meer, één van uw tussenschakels ten opzichte van
de publieke opinie.
CURRICULUM VITAE
Alain Lallemand
Alain Lallemand is senior writer en
onderzoeksjournalist van de krant Le
Soir in Brussel en docent aan de Université
Catholique de Louvain (UCL).
Hij is gespecialiseerd in defensie, inlichtingen
en informatie, proliferatie,
georganiseerde misdaad en fraudezaken.
Terwijl de militaire brutalisering in de eerste helft van de 20e eeuw één
van de opvallende tendensen van onze Europese maatschappijen was,
ervaren wij een eeuw later een volkomen nieuwe paradox op de schaal
van de Natie en van het continent: die van de staat van vrede en de staat
van oorlog, welke zowel intens zijn als gelijktijdig optreden. Dat uit zich
enerzijds in een constante teruggang van het geweld op mondiaal vlak
(cfr. Steven Pinker, The Better Angels of our Nature. Why Violence has
Declined, Viking, 2011), waarvan een periode van interne vrede van een
eveneens nooit eerder geziene lange duur de belichaming is. Deze
zeventig jaar wapenstilstand heeft onze maatschappij dermate
gepacificeerd dat ze ontdaan is van iedere militaire cultuur en dat daarvoor
in het ergste geval een romantisch beeld in de plaats is gekomen. Dat
hoeft ons niet te spijten; dankzij die feitelijke demilitarisering werden de
Belgische rekruten in Syrië zelden geschikt geacht voor de strijd.
Zou het leger daardoor zijn bestaansreden verloren hebben ? Dezelfde
Steven Pinker moet het voortbestaan van conflicten erkennen en acht de
mogelijkheid van de toename van die conflicten niet uitgesloten. Deze
paradox tussen het gelijktijdig woeden van oorlog en heersen van vrede –
de paradox van Tolstoj: oorlog EN vrede – is enkel mogelijk door een
verwijdering van de confrontatiezones, hetgeen het geweld gevirtualiseerd
heeft, niet alleen voor de publieke opinie, maar ook voor een groep
militairen. Een defensie is niet minder noodzakelijk, maar de noodzaak
ervan is minder dan ooit zichtbaar, in die mate dat de nutteloze ontplooiing
van militairen verleidelijk wordt. Ik zal daar nog op terugkomen.
Foto : © Alain Lallemand
Zonder van een echtscheiding te spreken, is het duidelijk dat de Belgische
maatschappij – in navolging van andere landen – aldus « feitelijk in der
minne gescheiden » is van haar leger, waarvan zij niet meer de interne
logica (de cultuur) en evenmin nog de zin (finaliteit) inziet en, bijgevolg,
niet meer de toegevoegde waarde onderkent. Hoe het leger van morgen
er ook moge uitzien, het zal enkel kunnen overleven door voortdurend zijn
finaliteit en noodzakelijkheid te doen gelden en in herinnering te brengen
Kabinet Defensie en Ambtenarenzaken - vandeput.fgov.be