De toekomst van Defensie: Horizon 2030

België en het mirakel van de Europese defensie
België overtuigd van de noodzaak
van verregaande multilaterale
samenwerking tussen de Europese
landen
Wat we vandaag vergeten zijn is dat
België aanvankelijk weinig of geen
enthousiasme toonde voor de NAVO
noodzaak van verregaande multilaterale samenwerking tussen de
Europese landen. Eens temeer was ons land immers in zijn
eeuwenlange strategische nicherol gedwongen geweest: het aanbieden
van goed gelegen slagvelden voor de grootmachten. Paul-Henri Spaak
was dé grote pleitbezorger van de creatie van een Europees blok. Niet
alleen een economisch, maar ook een politiek blok, dat een autonome
derde weg zou kunnen volgen tussen de twee supermachten, de
Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, in plaats van meegesleurd te
worden in de machtsstrijd tussen beide. In de Koude Oorlog waarin de
supermachten kort na het einde van de oorlog verwikkeld raakten,
waren de belangen van ieders Europese bondgenoten immers
ondergeschikt, zoals Spaak correct voorzag.
De Westerse Unie die in 1948 onder Belgische impuls tot stand kwam –
in het buitenland kortweg ―Spaakistan‖ gedoopt – was echter geen lang
actief leven beschoren. In plaats van de leidersrol van Europa die België
voor het Verenigd Koninkrijk zag weggelegd, verkozen de Britten de
positie van vaste hulpsheriff van de VS. Washingon eiste wel dat de
Europeanen eerst hun onderlinge economische samenwerking op punt
zetten, om West-Europa te consolideren, vooraleer ze in 1949 bereid
waren met hen de NAVO-alliantie aan te gaan. De Amerikanen
ondersteunden zelfs de poging om een supranationale Europese
Defensiegemeenschap met één Europees leger op te richten, als de
manier om de andere landen de door hen geëiste Duitse herbewapening
te doen slikken. Maar toen dat laatste in 1954 mislukte, kwam er in de
plaats een geïntegreerde militaire structuur in de NAVO. Van toen af aan
volgden militaire en economische integratie gescheiden paden, de eerste
een transatlantische en intergouvernementele, onder Amerikaans
leiderschap, de tweede een Europese en supranationale, via de
Europese Economische Gemeenschap. Een echte Europese politieke
unie werd een visie voor de lange termijn in plaats van een concreet
project.
Wat we vandaag vergeten zijn is dat België aanvankelijk weinig of geen
enthousiasme toonde voor de NAVO, die lijnrecht inging tegen onze
droom van een onafhankelijke Europese weg. Het vergde zeer zware
Amerikaanse druk vooraleer België zijn geloof afzwoor, de Atlantische
Kabinet Defensie en Ambtenarenzaken - vandeput.fgov.be