De toekomst van Defensie: Horizon 2030

Heeft de Belgische samenleving nood aan een defensieapparaat in
2030?
“Wat doet Defensie vandaag?”
Ambassadeur François de Kerchove dExaerde
CURRICULUM VITAE
Ambassadeur François de Kerchove
d‘Exaerde (1960), Permanent Vertegenwoordiger
bij de NAVO
Politieke wetenschappen en internationale
relaties aan de Vrije Universiteit
Brussel en Master of Science
(Econ.) aan The London School of
Economics & Political Science
Tijdens zijn loopbaan bekleedde hij
diverse functies in de ambassades in
het buitenland en bij buitenlandse
zaken in Brussel. Daarnaast was hij
een tijdlang kabinetschef van Buitenlandse
Zaken, Buitenlandse Handel
en Europese Zaken.
―Wat doet Defensie vandaag?‖
De kern van ons maatschappelijk debat over het nut van defensie hebben
de Romeinen treffend verwoord in de welbekende adagia ―homo homini
lupus‖ en ―si vis pacem, para bellum‖. Vrij vertaald komt de wonderlijke
beknoptheid van het Latijn op het volgende neer: ―we staan allemaal onze
naasten naar het leven, dat is nu eenmaal de menselijke aard‖ en ―als we
de vruchten van vrede willen plukken, laten we dan de wapens opnemen
om anderen ervan af te brengen ons aan te vallen, of op zijn minst
onszelf daadkrachtig te verdedigen‖. Beide spreuken zijn een
samenvatting van ellenlange filosofische debatten en herinneren ons
eraan dat de dreiging nooit zal ophouden te bestaan. Om ons tegen die
dreiging te beschermen, moeten we zo lucide en pragmatisch mogelijk de
confrontatie ermee aangaan. Tegenwoordig is er echter meer nodig dan
achtenswaardige principes om over dit onderwerp een verantwoord debat
te voeren.
Tot voor kort vertrouwden we ons grondgebied en dus onze soevereiniteit
toe aan Defensie. Vandaag willen we dat Defensie een grotere rol speelt
op het vlak van veiligheid en in de eerste plaats waakt over onze waarden
en belangen op basis van gedeelde soevereiniteit.
De wereld vandaag is niet minder gevaarlijk dan tijdens of onmiddellijk na
de Koude Oorlog, integendeel! De dreiging is evenwel van een andere
aard. Zelfs al volgen de Russische troepenbewegingen in de buurlanden
een bepaalde logica en zijn ze niet zonder gevaar, toch hoeft België
thans niet meer te vrezen voor zijn territoriale integriteit. Bedreigd zijn
echter wel de democratische waarden waarop onze westerse beschaving
gebaseerd is, de vrijheid van meningsuiting en de fundamentele
mensenrechten. Verder zijn ook onze markteconomie en economische
belangen mogelijk het doelwit van concurrenten en rivalen, zelfs al
worden die niet of slechts voor een deel door militairen verdedigd.
Alles hangt af van de analyse van de dreiging die zoals gezegd minder
zichtbaar is dan vroeger en verschillende vormen aanneemt. De NAVO
heeft het over een ―multinationale en meerdimensionale‖ dreiging. Een
dergelijke dreiging kan uitgaan van een staat en hoeft zelfs niet militair te
zijn (zoals de door Rusland gevoerde ―Hybrid Warfare‖). Ze kan het
gevolg zijn van het instorten van staatsstructuren (―failed states‖)
waardoor staten volledig zijn overgeleverd aan min of meer goed
Kabinet Defensie en Ambtenarenzaken - vandeput.fgov.be