Een meervoudige casusstudie - Divingduck.nl

Hoofdstuk 1Daarbij dient aangetekend te worden dat de gebruikte toetsen niet zijn ontworpen voor dovekinderen. De verkregen resultaten moeten dus met voorzichtigheid geïnterpreteerd worden.Wat gezegd kan worden, is dat alle kinderen op de NGT-toetsen hogere scores behalen dan opdezelfde toets in het Nederlands.Deze uitkomsten van dit eerste project waren vooral beschrijvend en riepen nieuwevragen op. Deze vragen betroffen niet alleen een verdere analyse van de taal- encommunicatieontwikkeling, maar ook van het gegeven dat de twee talen door een aantalkinderen gecombineerd werden gebruikt. Het was nog onduidelijk hoe dat proces preciesverliep. Het onderzoek dat in dit proefschrift wordt beschreven, is feitelijk een tweede fase vanhet project. De taalontwikkeling en de ontwikkeling van de communicatieve competenties vande jonge dove kinderen staan centraal. Het gaat om de verwerving van zowel gesproken taalals gebarentaal. Wat kunnen de kinderen en wat doen ze? Het verzamelde materiaal maakt hetmogelijk om de kinderen in hun ontwikkeling te bestuderen in interactie met een dove en meteen horende volwassene. Daarmee zijn er telkens twee verschillende communicatievesituaties waarin we kunnen vaststellen wat de dove kinderen doen met hun vaardigheden inhet gesproken Nederlands en de Nederlandse Gebarentaal. Naast de analyses van devaardigheden van de kinderen, zullen ook de bijdragen van de volwassenen in de gesprekkenworden onderzocht. In de twee communicatieve situaties wordt het gebruik van de tweetalen, Nederlands en Nederlandse Gebarentaal, geanalyseerd. De vraag die daarbij direct naarvoren komt, is wat de scheiding en de verhouding tussen de ontwikkeling van de kinderen inbeide talen is. Het onderhavige onderzoek is gericht op twee ontwikkelingsgebieden van degroep van elf dove kinderen, namelijk taal en communicatie.Door de invoering van de Nederlandse Gebarentaal naast het gesproken Nederlands,is de onderwijs- en opvoedingssituatie van dove kinderen binnen Viataal veranderd. Deveronderstelling is dat via gebarentaal, een visuele en voor dove kinderen heel toegankelijketaal, het proces van taalverwerving sneller op gang komt. Zo hebben dove kinderen betertoegang tot informatie en kunnen ze gemakkelijker communiceren met anderen. Degeschiedenis leert ons echter dat gebarentaal nog niet zo lang wordt beschouwd als de meestnatuurlijke taal voor dove kinderen. Pas in de laatste twee decennia is in Nederland deNederlandse Gebarentaal (NGT) ingevoerd in het dovenonderwijs en worden cursussen NGTaangeboden aan ouders van dove kinderen. De situatie dat dove kinderen in het onderwijstwee talen aangeboden krijgen, namelijk de Nederlandse Gebarentaal en het gesprokenNederlands, bestaat zodoende nog niet lang. Uit onderzoek naar tweetaligheid bij horendekinderen blijkt dat kinderen meerdere talen tegelijkertijd kunnen leren beheersen, mits aan eenaantal voorwaarden is voldaan (zie Appel & Vermeer, 2000). De verwerving van twee talenkost wel meer tijd dan het verwerven van één taal. Tweetaligheid kent internationaal ennationaal inmiddels een indrukwekkende onderzoekstraditie. Veel minder is bekend over degecombineerde verwerving van gebarentaal en gesproken taal door dove kinderen. Tegen dezeachtergrond kan de centrale onderzoeksvraag in deze dissertatie als volgt wordengeformuleerd:12