Een meervoudige casusstudie - Divingduck.nl

Taal- en communicatieontwikkeling van dove kinderen2.7 De communicatieve e ontwikkeling bij dovekinderen2.7.1 InleidingDe communicatie tussen ouders en kinderen is van wezenlijk belang voor de ontwikkeling vaneen kind. De vroege interactie tussen ouders en kinderen speelt een grote rol in het vormenvan gehechtheid en een gevoel van veiligheid. Dit is de basis van waaruit een kind gaatexploreren en zich verder gaat ontwikkelen (Ainsworth, 1973; Bowlby, 1978; Riksen-Walraven,1984). Effectief kunnen communiceren met de mensen in de directe omgeving is eenvaardigheid die belangrijk is voor een gezonde psychische ontwikkeling.De ontwikkeling van communicatief gedrag begint meteen bij de geboorte. In deprelinguale periode, als kinderen (horend en doof) vocalisaties laten horen, blijkt dat baby’skunnen deelnemen aan communicatie. Opvallend is dat de omgeving van het kind reageert opdeze uitingen alsof ze een communicatieve bedoeling hebben. Horende ouders van horendekinderen ontwikkelen al snel bepaalde interactiepatronen door het delen van ervaringen enhandelingen. Ouders reageren op signalen die het kind afgeeft. De interactie is wederzijds:zowel ouders als kinderen nemen initiatieven en reageren op elkaar. Horende ouders vanhorende kinderen praten ook tegen de kinderen en benoemen gedrag van het kind en geluidenuit de omgeving. Op deze manier leert het kind communiceren.In dit proces van wederzijdse interactie zijn de deelnemers zowel zender alsontvanger. In een goed lopende conversatie zijn alle deelnemers sensitief voor de behoeftenvan de gesprekspartner. De deelnemers aan gesprekken houden zich over het algemeen ookaan impliciete conversatieregels. Dit zijn afspraken die het gedrag van de gesprekspartnersrichting geven (Tye-Murray, 1998), zoals de regels dat alle gesprekspartners beurten delen,dat gesprekspartners niet door elkaar heen praten en dat alle gesprekspartners mede bepalenwaar een gesprek of discussie over gaat en in welke richting die zich ontwikkelt.Miscommunicatie ontstaat als deelnemers aan gesprekken een boodschap niet duidelijkoverbrengen of niet goed interpreteren. Door het gebruik van communicatiestrategieën kanmiscommunicatie weer opgelost worden. Evenals het ontwikkelen van communicatief gedragis het leren gebruiken van communicatiestrategieën een onderdeel van het(taal)verwervingsproces. Wat verstaan wordt onder het begrip communicatiestrategieënverschilt per onderzoek. In dit proefschrift worden communicatiestrategieën gedefinieerd alsalle uitingsvormen van communicatief gedrag die door de gesprekspartners worden ingezetom de conversatie gaande te houden, zowel in termen van gespreksbeurten als vantaalkeuze(patronen).In het vervolg komen twee onderwerpen aan de orde, namelijk de communicatieontwikkelingbij dove kinderen en taalmenging. De communicatie-ontwikkeling van dovekinderen wordt beschreven mede vanuit de achtergrond van communicatie-ontwikkeling is hetalgemeen. Daarbij komen ook diverse communicatiestrategieën aan de orde. Wat betrefttaalmenging heeft Van den Bogaerde (2000) beschreven dat er in haar onderzoek regelmatig43