2215048--A-PDF-X

IN MEMORIAM
Sinds de vorige editie overleden een aantal cineasten die voor het
Afrika Filmfestival een bijzondere betekenis hadden en ook een rol
hebben gespeeld in de ontwikkeling van het festival.
De 90-jarige Emil Degelin (1926-2017) overleed in Kessel-Lo. Zijn film
Palaver uit 1968 was de eerste Vlaamse productie in het Swahili waarbij
het de Afrikanen waren die naar de Vlamingen keken. De film werd
door de filmfestivals Cannes, Venetië en Moskou geselecteerd. Voor
het Afrika filmfestival was Palaver een eyeopener. Vlamingen konden
Congolezen “aan het woord” laten. De film werd dan ook herhaaldelijk
op het AFF geprogrammeerd. Het verhaal van drie Congolese studenten,
uit Oost Congo, die als toeristen naar Brugge en de kust trekken. De rollen
werden vertolkt door Jean Kabuta, Grégoire Mulimbi en Jacques Mulongo. In
het Swahili discussiëren ze over wat ze zien en denken. Het is één van de meest
hartverwarmende films met Congolese acteurs in ons land.
Eén van de vrienden van het festival was Idrissa Ouédraogo (1954-2018).
Deze Burkinese filmmaker met een doctoraat aan de Sorbonne en een
filmopleiding in Moskou en Frankrijk was aanvankelijk een rebel die
zijn plaats niet alleen in de Afrikaanse, maar ook universele filmwereld
opeiste. Hij was de zogenaamde tweede generatie Afrikaanse filmmakers
die de wereld met hun films wilde veroveren. Hij slaagde daar ook in
met Yam Daabo, Yaaba, Tilaï (grote prijs in Cannes 1990) en voornamelijk
met Samba Traoré, Afrikaanse films die in Vlaanderen - ook in scholeneind
jaren tachtig en begin jaren negentig vertoond werden. Vooral Samba
Traoré met Mariam Kaba kende een groot succes op het festival. Idrissa was een
verhalenverteller die een enorm belang schonk aan de technische omkadering
van het beeld en het geluid. Met hem werd de Burkinese film salonfähig. Het
bezorgde hem het aureool van moreel kompas in de Afrikaanse film, hetgeen
hem ook tot een middelpunt van kritiek maakte. Door omstandigheden kon
hij nooit aanwezig zijn op het filmfestival in Leuven. In de jaren negentig wilde
hij wel, en hij liet zich dan ook vertegenwoordiger door Mariam Kaba, die het
beeld van de affiche werd in 1997 en 1998. Wij bezochten hem herhaaldelijk in
Ouagadougou en hadden tal van gesprekken met hem in Milaan en Amiens.
Taïeb Louhichi (1948-2018), een gevoelige poëtische man, was één van cineasten
die de Tunesische film op de internationale kaart zette met L’Ombre
de la terre. Een film die in de jaren tachtig in Leuven door De Andere
film meermaals werd vertoond. Het thema van L’Ombre de la terre is
vandaag nog actueel: nomaden die bedreigd worden door natuurlijke
catastrofen, maar ook de centrale regering die hen wil controleren.
De leider van de nomaden wordt voor zijn overleven gedwongen
naar het buitenland te trekken. Louhichi was in zijn films kritisch voor
de emigratie van Tunesiërs naar het buitenland en de rol van de overheid.
Het bewonderingswaardige bij hem was dat hij naar de wereld keek vanuit het
dagdagelijks verhaal en het in een universeel perspectief plaatste. Niemand
was dan ook verwonderd dat hij over het Senegalese eiland Gorée, waar de
Afrikaanse slaven naar Amerika werden verscheept een documentaire maakte
(Gorée, l’île du grand-père). Hij begroette dan ook de democratiseringsgolf in
2011 in zijn land waarover hij een aantal documentaires maakte.
178