OOST-INDIË

252
Het mag niet uit 't oog verloren worden, dat dit — naast het be-
slissend en doeltreffend optreden van generaal van Swieten — tevens
een gevolg is geweest van de wapenfeiten tijdens de eerste expe-
ditie verricht. Al moge deze tot geen beslissend resultaat geleid
hebben, het is toch een feit, dat ook toen de troepen bij geen
enkele ontmoeting in het nadeel zijn geweest, zoodat de Boniërs
reeds een gevoelige les ontvangen hadden, vóórdat generaal van
Swieten verscheen, om hen voor goed tot reden te brengen.
Wat het niet sluiten van een tractaat met Wadjo en Loewoe be-
treft, daaraan werd door de regeering niet zoo bijzonder veel ge-
hecht en de gevolgen hebben dan ook doen zien, dat daardoor in
geen enkel opzicht nadeel is ontstaan, zoodat het eene verkeerd-
heid zou zijn geweest, die rijkjes door kracht van wapenen tot
het sluiten van een verbond te dwingen; te meer, daar goed be-
schouwd, het recht niet aan onze zijde zou zijn geweest.
Want nooit te voren waren door ons tractaten met die land-
schappen gesloten en het ging dus moeielijk om ze, tegen hun zin,
daartoe te dwingen.
De troepen werden, toen zij hun feestelijken intocht in de hoofd-
stad van Neerlandsch-Indië deden, door de bevolking met geestdrift
ontvangen. Vlaggen en tropheëen verleenden aan den weg, dien zij
moesten volgen, een feestelijk aanzien, en van harte werden hun
allerlei ververschingen aangeboden.
Zoo ooit een ovatie der burgerij tot eer strekte, dan was zulks
thans het geval.
In alle opzichten kunnen de krijgsverrichtingen der beide Bonische
expedition strekken, om op nieuw te bewijzen, welke uitstekende
elementen ons Nederlandsen-Indisch leger bevat; een armee, die
zoowel in voor- als tegenspoed bewondering afdwingt.
Wie zal dit ontkennen? En toch — hoe traag is het gouverne-
ment, om iets voor het leger, voor den soldaat te doen?