milliyetçilik

vatandaşlığa dayalı milliyetçilik ayrımına dayanarak kendi milliyetçiliğini ‘iyi’,
başkalarınınkini ‘kötü’ gören inanış ve milletin homojen (türdeş) olduğunu ve her
ulus-devletin tek ve değişmez bir milliyetçilik ürettiğini savunan inanış. Türkiye’de
milliyetçilik konusuna odaklanacak olan üçüncü bölüm, bu inanışların eleştirisine
dayalı bir kavramsal-kuramsal çerçeveyi Türkiye’ye uyarlamaya çalışacak. Bu
bağlamda bir yandan bugünün Türkiyesi’nde gözlenebilecek farklı milliyetçi
akımlarının bir haritası çıkarılacak, diğer yandan da bu milliyetçiliklerin farkları ve
ortak noktaları tartışılacak ve Türkiye’de milliyetçiliğin parametreleri belirlenmeye
çalışılacak. Dördüncü bölüm bu tartışmaların ışığı altında Türkiye-Avrupa Birliği
ilişkilerini inceleyecek. Bu bölümde öncelikle Türkiye’nin üyelik sürecinin genel
bir fotoğrafı çekilecek, daha sonra ise Avrupa radikal sağı masaya yatırılacak. Bu
çerçevede en çok, yabancı düşmanlığı ve göçmen karşıtlığından beslenen radikal
sağın anaakım siyasete etkisi üzerinde durulacak. Çalışma, Türkiye’nin Avrupa
Birliği’ne olası üyeliğinin doğurduğu karşılıklı korkuların tartışılmasıyla sona erecek.
Çalışmanın Yöntem‹
Bu çalışma, temel olarak farklı alanlarda kapsamlı bir akademik literatür taramasına
dayanıyor. Literatür taraması, yazılı basından kamuoyu araştırmalarına, resmi
belgelerden yarı resmi raporlara birçok birincil kaynakla desteklendi.
• Akademik literatür taraması: Bu çerçevede milliyetçilik, radikal sağ, Türkiye’de
milliyetçilik, Avrupa Birliği ve Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri konularında
yayımlanmış kitap, makale ve raporlar tarandı. Tarama sürecinde – klasikleşmiş
bazı eserlerin dışında – son dönemlerdeki tartışmaları yansıtabilmek amacıyla
daha çok son on sene içerisinde yayımlanmış çalışmalara ağırlık verildi.
• Yazılı basın taraması: Akademik literatür taraması gerek dış, gerekse iç basında
yayımlanmış, milliyetçilik, Avrupa Birliği ve Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri
konulu haber ve köşe yazılarının taranmasıyla desteklendi. Bu bağlamda
Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde yayımlanan bir dizi anaakım günlük
gazete (örneğin The Times, The New York Times, Washington Post, The Guardian,
The Independent, Le Monde) ve haftalık dergi (örneğin Times, Newsweek, The
Economist) ile Türkiye’de yayımlanan okunma oranı ya da etki alanı yüksek bir dizi
anaakım günlük gazete (örneğin Hürriyet, Milliyet, Sabah, Radikal, Cumhuriyet,
Zaman) gözden geçirildi. Dış basında Türkiye üzerine çok daha sınırlı sayıda
haber ve köşe yazısı yayımlandığından, çalışmanın kapsadığı konularda 2000
yılından itibaren yayımlanmış çoğu makale tarandı. İç basın taranırken daha
seçici davranıldı ve sistematik olarak belirli bir tarihten itibaren yayımlanmış tüm
köşe yazıları taranmak yerine, çalışmanın ele aldığı konulara göre belirlenen bazı
dönemlerde – Türkiye’ye adaylık statüsünün verildiği 17 Aralık 2004 ya da adaylık
müzakerelerine başlama kararının alındığı 3 Ekim 2005’in öncesi ve sonrası gibi
– yayımlanmış yazılara ağırlık verildi.
7