milliyetçilik

açıklamasında Türk milliyetçiliğine karşı bir ‘cihat’ başlatıldığını iddia etmiş, bu cihadın
öncüsünün de ‘Türk Milliyetçiliğini ırkçılıkla özdeşleşmiş kafatası milliyetçiliği olarak
suçlamak cüretini’ gösteren Başbakan Recep Tayyip Erdoğan olduğunu söylemiştir.
Bahçeli’ye göre ‘Başbakan’ın yakıştırmaya çalıştığı bu kavramlar, Türk milliyetçiliğine
yabancıdır. Türk milliyetçilerinin, Türk milletinin mensubu olanların etnik kökenleriyle
ilgilenmediği Başbakan’ın bile anlayabileceği bir gerçektir’ (). Bahçeli bundan
dört gün sonra yaptığı açıklamada da aynı görüşü yinelemiştir: ‘Türk milliyetçiliğini
ırkçılık, ayrımcılık ve kafatasçılıkla aynı fotoğraf karesi içinde göstermek için hayasızca
beyanlarda bulunan Başbakan, bu konuda PKK ve İmralı canisi ile aynı resmin içinde
yer almaktan, aynı çizgiye düşmekten rahatsızlık duymamaktadır’ (). Recep Tayyip Erdoğan’ın
‘DTP ırkçıdır’ şeklindeki sözlerini yanıtlamak üzere DTP Genel Merkezi’nce
26 Haziran 2007’de yapılan basın açıklamasında da ‘Başbakan Erdoğan’ın “DTP ırkçıdır”
açıklamasını kınıyoruz. Bugün milyonların desteğini kazanmış ve kendini ezilenlerden
yana sol bir parti olarak programıyla, pratiğiyle kitlelere deklare etmiş bir partiye “ırkçı”
yakıştırmasında bulunmak, halkımıza hakarettir’ ifadesi kullanılmıştır (). Özetle, ‘etnik milliyetçilik’, ‘ırkçılık’ olarak
tanımlanacaksa, en azından söylem düzeyinde ırkçılığı kabul eden bir siyasi hareket
olmadığı için, ‘etnik milliyetçilik’ diye bir milliyetçilik türü de olmayacaktır.
Öte yandan ‘etnik’ terimi ‘kültürü’ de içerecek şeklinde tanımlanırsa – ki zaten
kelimenin hem Türkçe’de, hem başka dillerdeki sözlük anlamı, kültürü mutlaka
içerir – bu durumda Atatürk milliyetçiliği, Atatürk’ün kendi yazdıklarından ve CHP
programlarından yaptığımız alıntılardan da anlaşılacağı gibi, ‘etnik’tir. Zaten bu
anlamda her milliyetçilik etniktir; çünkü kültürel bir temeli olmayan, kendini sadece
birtakım siyasi ideallere bağlılık temelinde tanımlayan milliyetçilik yoktur.
Bu durum, tartışmayı retorik düzeyden uygulama düzeyine taşırsak daha da
belirginleşir. Yukarıda ‘Türk kültürünü benimseyen’ azınlıkların ‘Türkiye Cumhuriyeti
vatandaşı’ olabildiklerini, ama ‘Türk milletinin bir parçası’ olarak görülmediklerini
ileri sürmüştük. Daha önce atıfta bulunduğumuz 1934 Trakya Olayları, 1942 Varlık
Vergisi uygulaması, 1955 6-7 Eylül Olayları bu tutumun ilk akla gelen örnekleridir.
Bu örnekler, bazı araştırmacılar tarafından bir ‘istisna’ olarak değerlendirilir ve
unutturulmaya çalışılır. Ancak cumhuriyet tarihi, bu olaylar kadar göz önünde
olmasa da, azınlıkların gündelik hayatlarını derinden etkileyen benzer örneklerle
doludur. 1923 yılında yaşanan nüfus mübadelesi, farklı dine mensup azınlıkların
‘Türk vatandaşı’ olsalar bile ‘Türk’ olamayacaklarının en somut örneklerinden biridir
(Hirschon 2004). Bu, dönemin duyarlılıkları doğrultusunda açıkça dile getirilmese de,
dinin Türklüğün temel niteliklerinden biri olarak kabul edildiğini de gösterir. Azınlık
karşıtı uygulamalar daha sonraki yıllarda da devam eder. Örneğin 18 Mart 1926 tarihli
788 sayılı ‘Memurin Kanunu’, ‘Türk olmayı’ devlet memuru olmanın ön koşulu olarak
41