milliyetçilik

katılanların %33’ü kendilerini ‘oldukça ırkçı’ ve ‘çok ırkçı’ olarak tanımlamışlardır.
‘Çok ırkçı’ tanımlamasını yeğleyenlerin oranı %9’dur. Bu oran Belçikalılar arasında
%22’ye, Fransızlar arasında %16’ya, Avusturyalılar arasında ise %14’e çıkmaktadır.
Bu üç ülkede kendilerini ‘oldukça ırkçı’ olarak tanımlayanların oranı ise sırasıyla
%55, %48 ve %42’dir. Araştırmaya göre, kendilerini ırkçı olarak tanımlayanlar, aynı
zamanda hayat şartlarından memnun olmayan, gelecekten endişe duyan ve kendi
ekonomik koşullarının kötüye gittiğini düşünen kesimlerdir. Araştırmanın sonuçları
yukarıda ortaya atılan bir başka iddiayı da destekler niteliktedir: Irkçı tutumları
benimseyenler, hayatlarının bir döneminde işsiz kalmış olanlar değil, işsiz kalmaktan
korkanlardır. Araştırmaya katılanların %79’u azınlıkların sosyal güvenlik sisteminden
aldıkları payın yaptıkları katkıdan fazla olduğuna, %59’u sosyal yardımları kötüye
kullandıklarına, %63’ü de işsizliği arttırdıklarına inanmaktadır. Azınlıkların topluma
entegrasyonu konusunda da benzer tutumlar sergilenmektedir. %36’lık bir kesim
azınlıkların topluma entegre olabilmeleri için dinlerinin ya da kültürlerinin yasalara
aykırı yönlerinden vazgeçmelerini, %25’lik bir kesim ise kültürlerinden tümüyle
vazgeçmelerini savunmaktadır. Deneklerin %71,5’u bir toplumun kabul edebileceği
farklı dinden, ırktan ya da kültürden insan sayısının bir limiti olduğunu, %65’i ise
bu limitin çoktan aşıldığını düşünmektedir. ‘Avrupa Birliği dışından göçmenlerin
ülkenize bir katkısı var mı?’ sorusuna %40’lık bir kesim ‘evet’ yanıtını verirken,
%48’lik bir kesim ‘ülkelerinin göçmenler olmadan daha iyi olacağını’ iddia etmiştir
(Özel Eurobarometre 47.1, 1997).
Benzer bulgulara Avrupa Irkçılığı ve Yabancı Düşmanlığını Gözleme Merkezi (EUMC)
için hazırlanan ve 2003 yılında yayımlanan ‘Çoğunluğun Göçmenler ve Azınlıklar
Karşısındaki Tutumları’ başlıklı raporda da rastlanmaktadır. Batı ve Doğu Avrupa
ülkelerini kapsayan bu rapora göre, bu ülkelerin vatandaşlarının ‘yarısı’ göçmenlere
karşıdır. Çokkültürlülüğün sınırlarına ulaşıldığını düşünenlerin sayısı her geçen
gün artmaktadır. Her beş katılımcıdan biri, gündelik hayatlarında göçmenlerle
ilişki kurmaktan kaçındıklarını belirtmektedir. Araştırmada kendilerini güvende
hissetmeyen, siyasi liderlere ya da toplumun geri kalanına güvenmeyen bireylerin
daha göçmen karşıtı bir tutum benimsedikleri ve radikal sağ partilere oy atma
eğiliminde oldukları da saptanmıştır. Bu da yukarıda ifade edilen, göçmen karşıtlığının
‘bireysel düzeyde’ radikal sağa verilen desteği açıkladığı yönündeki tezi destekler
niteliktedir. Coenders, Gijsberts ve Scheepers (2004)’in yaptığı bir araştırmaya göre
de, göçmenlerin kendileri için bir tehdit oluşturduğunu düşünen kesimler, daha
‘şovenist’ (kendi milletlerinin üstünlüğüne inanan) duygular beslemektedir. Bunlar
aynı zamanda sınıfsal konum olarak etnik azınlıklara ya da göçmenlere yakın olan,
dolayısıyla onlarla doğrudan rekabet içinde olan kesimlerdir.
Özetle, radikal sağı konumuz açısından önemli kılan seçim performansları değil,
toplumda var olan korkularla kurdukları ilişki ve yaratılmasına katkıda bulundukları
yeni toplumsal-siyasi atmosferdir. Bugünün Avrupası 1980 öncesine göre farklılıklara
79