milliyetçilik

İngiltere (%54) ve Belçika (%53)’dır. Bu sorulara verilen yanıtlara göre en hoşgörülü
ülkeler Portekiz ve İsveç’tir (Özel Eurobarometre 60.1, Sonbahar 2003, 27-8). 2006
tarihli ‘Avrupa’nın Toplumsal Gerçekleri’ başlıklı özel Eurobarometre araştırmasında
ise çelişkili bulgular vardır. Araştırmaya katılanların %48’i ekonominin belirli
sektörlerinde göçmen işçilere ihtiyaç duyulduğunu belirtirken, %46’sı da ‘farklı
etnik gruplara mensup kişilerin işsizliği arttırdığını’ ifade etmektedir. Bu grupların,
bulundukları ülkenin kültürel hayatını zenginleştirdiğine inananların oranı %54’tür
(aynı oran 1997’de %33, 2000’de %48’dir). Farklı etnik gruplara mensup insanların bir
güvensizlik kaynağı olduğunu ifade edenlerin oranı %42, bu ifadeye katılmayanların
oranı %41’dir. %48’lik bir kesim göçmenlerin Avrupa nüfusunun yaşlanma sorununu
çözmeyeceğini düşünmektedir (Özel Eurobarometre 273, Sonbahar 2006, 68).
Tüm bu verilerin sonucunda ortaya şöyle bir tablo çıkmaktadır. Birincisi, Avrupa
Birliği toplumlarında göçün önemli bir sorun olduğuna dair bir ‘algı’ olduğu kesindir.
Başka bir deyişle, göç ve göçün doğurabileceği olası sorunlar, ciddi bir kesim için
kaygı unsurudur.
İkincisi, bu kaygıların çoğu doğrudan göçün kendisinden değil, sosyo-ekonomik
kaygılardan kaynaklanmaktadır. Bu anlamda sosyo-ekonomik koşulların kötüye
gitmesinin göçmenlere yönelik tepkileri arttıracağını varsaymak yanlış olmayacaktır.
Göçmen karşıtlığının radikal sağ partilere oy verenler arasında çok yüksek olduğunu
bir önceki bölümde belirtmiştik. Bu kesim aynı zamanda toplumun geri kalanına ve
siyasi sisteme güven duymayan, başlarına gelenlerden ötürü başkalarını suçlama
eğiliminde olan bireylerden oluşmaktadır. Bu profile sahip bireylerin ‘günah keçisi’
olarak göçmenleri görecekleri rahatlıkla varsayılabilir.
Üçüncü sonuç siyasi aktörlerle ilgilidir. Birçok araştırmanın da gösterdiği gibi,
toplumdaki kaygılar somut gerçeklerle her zaman örtüşmez. Bu noktada siyasi
aktörlerin tutumu önem kazanmaktadır. Yapılması gereken, bu korkuların bir temeli
olmadığının topluma anlatılması ve sosyo-ekonomik koşulların düzeltilmesi için
çaba harcanmasıdır. Oysa bir önceki bölümde de gördüğümüz gibi, siyasi aktörler
bu kaygılardan rant sağlamak amacıyla onları beslemekte, deyim yerindeyse
yangına körükle gitmektedirler. Bu durum, göçmenlerle Avrupa Birliği vatandaşları
arasındaki statü farkını giderek büyütmektedir. EUMC tarafından hazırlanan 2000
tarihli raporda, bu nokta başka bir açıdan da gündeme getirilir. Rapora göre, siyasi
parti taraftarlığı, azınlıklara karşı tutumu belirleyen faktörlerden biridir (Attitudes
towards Minority Groups in the European Union, 2001). Dolayısıyla sorumlu bir liderlik,
kendilerine ideolojik yönden bağlılık duyan kesimlerin tavırlarını olumlu yönde
etkileme şansına sahiptir.
Doğal olarak, Türkiye’nin üyeliği de bu çerçevede değerlendirilmektedir. Göçün
ekonomik ve sosyal problemleri arttırdığına inanan kitlelere göre, Türkiye’nin üyeliği
var olan durumu daha da içinden çıkılmaz hale getirecektir. Üye olması durumunda
84