milliyetçilik

Türkiye’nin üyeliğinin Avrupa Birliği’ni uluslararası alanda zayıflatacağı iddiası da
tartışmalıdır. Güçlü bir orduya sahip olan Türkiye’nin, Avrupa’yı dünya sahnesinde
daha etkin kılacağını, özlenen süper güç statüsüne ulaşmasına katkıda bulunacağını
ileri sürenler de vardır. Türkiye’nin sorunlu komşulara sahip olması Avrupa Birliği
açısından çok şey değiştirmeyecektir, çünkü birlik bugün de Ortadoğu’da yaşanan
sorunlardan etkilenmektedir. Türkiye’nin içinde yer alacağı bir Avrupa Birliği’nin
Ortadoğu’da daha aktif bir rol oynaması beklenebilir. Aynı durum kaçakçılık, terörizm,
organize suç gibi konularda da geçerlidir. Bu sorunlar, Türkiye’nin işbirliğiyle daha
kolay çözülecektir (Emerson ve Tocci 2004, 8-10, 33-4; Grant 2005, 43-4; Everts
2005, 49-50, 57, 66-7; Tarifa ve Adams 2007, 59-61; Karlsson 2004). En önemlisi,
Avrupa Birliği’nin parçası olan bir Türkiye, Ortadoğu ile Batı arasında bir köprü
görevi görecektir. Müslüman bir ülkeye kapılarını açan Avrupa, bir Hristiyan kulübü
olma suçlamasından kurtulacak, ‘uygarlıklar çatışması’ tezinin doğru olmadığını
tüm dünyaya kanıtlayacaktır (Redmond 2007, 313-14; Independent Commission on
Turkey 2004, 16-19).
Sosyo-kültürel açıdan Türkiye’nin Müslüman olması çok önemli değildir, çünkü
‘laiklik’ Türkiye Cumhuriyeti devletinin temel ilkelerinden biridir. Ayrıca bugün
Avrupa’da zaten çok sayıda Müslüman yaşamaktadır ve bu Müslümanların sayısı her
geçen gün artmaktadır. Türkiye üye olmasa bile, 2050 yılında Avrupa’nın Müslüman
nüfusunun, toplam nüfusun %20’sine ulaşacağı tahmin edilmektedir. Müslüman bir
ülkenin üyeliği, Avrupa’nın kendi Müslümanlarıyla yaşadığı entegrasyon sorunlarını
aşmasına da yardımcı olacaktır (Tarifa ve Adams 2007, 63; Grabbe 2005, 14-15).
Türkiye’nin insan hakları alanında eksikleri olduğu tartışma götürmezdir, ama bu
eksiklerin giderilmesi için çaba harcanmaktadır. Üyelik perspektifinin sürmesi,
bu alanda atılacak adımların hızlanmasını da sağlayacaktır. Aksi bir durum, bu
reformların gerçekleştirilmesini istemeyen statükocu grupların eline koz verecektir
(Independent Commission on Turkey 2004, 29-30).
Türkiye basınında örneklerine rastladığımız bölünme ve egemenlik kaybı korkusunun
karşılığı olduğunu söylemek güçtür, çünkü henüz Avrupa Birliği’ne üye olup da
bölünen, parçalanan bir ülke yoktur. Ulus-ötesi bir birliğe üye olmanın ulusal
egemenliği bir ölçüde sınırladığı doğrudur, ama Avrupa Birliği başka açılardan
da ulus-devleti güçlendirmektedir. Kimi araştırmacılar buna dayanarak Avrupa
Birliği’nin ulus-devletin imdadına yetiştiğini, ulus-devleti ‘kurtardığını’ iddia
etmişlerdir (Milward 1992; Smith 1995).
Bu kısa özetten de anlaşılabileceği gibi, kamuoyunda dile getirilen kaygıların her
zaman geçerli, somut bir nedeni yoktur. Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne olası üyeliğinin
doğurduğu korkular, gerçeklerden çok ‘algılardan’ kaynaklanır (Kastoryano 2006;
Casanova 2006). Bu, yukarıda atıfta bulunduğumuz, Türkiye karşıtı iddiaları ele alan
çalışmalarda da belirtilir. Israrla vurgulanması gereken nokta, bu algıların gerçekle
63