tc sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde

T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı
Kanamaların Sınıflandırılması :
I- Kanamanın meydana geldiği yere göre :
• İç kanama
• Dış kanama
II- Kanayan damarın cinsine göre :
• Arter kanaması: Kan parlak kırmızı renklidir, kalp atımı ile eşzamanlı fışkırır.
• Ven kanaması: Kan koyu kırmızı renklidir, sürekli akar.
• Kapiller kanama: Kan sürekli, yavaş, sızıntı şeklinde akar.
a. İç Kanama
İç kanamanın vücut dışında en sık görülen belirtileri ezikler ve çürükler şeklindedir. Bu belirtiler
yumuşak doku içine kanama olduğunun göstergesidir. Bu çocukların karşılaştıkları travmanın şiddetini
ve yerleşimini değerlendirebilmek için çok dikkatli bir öykü alınmalıdır. İç kanama, genellikle vücut
dışından farkedilmez, bazen öksürük, kusma veya dışkıda kan görülmesi şeklinde belirti verir. İç kanamayı
düşündüren bulgular genellikle hipovolemik şoka ait bulgulardır.
İç kanama bulguları
• Nabız hızlı fakat zayıftır (filiform).
• Deri soğuk ve soluktur.
• Çocuk soğuk soğuk terler.
• Gözler donuk, gözbebekleri genişlemiş ve ışık refleksi zayıftır.
• Hastada genelde susuzluk hissi ve huzursuzluk vardır.
• Soluk alıp verme hızlanmıştır, hava açlığı vardır.
• Kulaklarda uğultu veya çınlama olabilir.
• Bulantı, kusma olabilir.
• Akut karın bulguları olabilir.
• Kan basıncı düşer (Geç bulgu).
İlk yardım
Herhangi bir vurma, çarpma, darbe sonrası bu belirtiler söz konusuysa, bu durumda yapılacak
en doğru şey, kişiyi bir an önce hastaneye ulaştırmak olmalıdır. İleri tetkiklerin yapılıp, acilen cerrahi
konsültasyonun istenmesi gereklidir.
• İç kanama kuşkusunda yaşamsal işlevleri kontrol altında tutun.
• Hastayı sırt üstü yatırın, başı sağa veya sola çevirerek, kusma, öksürme durumlarında hava
yoluna kan, kusmuk gibi yabancı maddelerin kaçmasını engelleyin.
• En kısa sürede hastaneye götürün/sevkedin.
b. Dış Kanama
Kanamayı durduran savunma mekanizmaları damarın kesilmesi sonucu hava ile temas edince
eyleme geçerek önce kesilen damar uçlarının büzülmesini sağlar. Daha sonra kesik damar uçlarında pıhtı
oluşur, pıhtı büyüyerek damarı tıkar ve böylece kanama durur. Vücuttaki pıhtılaşma mekanizmalarını
dokular ve doku sıvıları uyarır. Normalde arter ve vendeki kan, aradaki damar duvarı nedeniyle, doku
ve doku sıvıları ile temas etmediğinden, damar yaralanmadıkça pıhtılaşma olmaz. Damar yaralandığında,
kanama fazla olacağından pıhtılaşma gecikebilir, o nedenle pıhtılaşmayı hızlandırmak için kanama durdurma
yöntemlerine başvurulur.
Dış kanamaları durdurma yöntemleri
• En kısa zamanda kanamanın durmasını sağlayın. Kanama geçici olarak kendiliğinden durabilir;
ancak, yine de ilkyardım yapılmalıdır.
• Kanayan yer üzerine temiz bir bez veya varsa, gazlı bez koyup bastırın, bandaj yapın (Resim
1.B-1). Pıhtıları kaldırmayın.
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı
T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü
115