tc sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde

More documents

Recommendations

Info

T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı H. ASTIM Tanım Astım, çocukluk çağının en sık görülen kronik hastalıklarından biridir. Astım çocuklarda yüksek morbidite ve mortaliteye neden olabilmektedir. Hastalığın fizyopatolojisi hava yollarındaki kronik inflamasyon ve bunun neden olduğu hava yollarındaki geri dönebilir obstrüksiyon ve hiperreaktivitedir. Hastalık büyük oranda okul öncesi yaş döneminde başlamakla birlikte; ülkemizde okul çocuklarında tanı almamış astımlı çocuklara sık rastlanır. Nedenler Gerçek nedeni henüz bilinmemekle birlikte kabul edilen en önemli risk etmeni kişisel ve ailesel atopik hastalık (astım, alerjik rinit, atopik dermatit) öyküsüdür. Ayrıca hava kirliliği, aşırı hijyenik yaşam, sigara ve yoğun allerjen teması gibi çevresel etmenlerin de etkisi vardır. Klinik Bulgular Ataklar biçiminde yineleyen; öksürük, hışıltı, göğüste sıkışma hissi ve nefes darlığı olur. Belirtiler daha çok gece/sabaha karşı yoğunlaşır ve belirtilerin astım tetikleyicileri (viral solunum yolu enfeksiyonları, sinüzit, allerjenler, yoğun kokular, egzersiz ve steroid olmayan antiinflamatuvarlar gibi bazı ilaçlar) ile ortaya çıkması ve bronkodilatör tedavilere yanıt vermesi belirgindir. Hışıltı her zaman ataklara eşlik etmeyebilir. Bu nedenle kronik öksürük yakınması olan çocuklarda astım ayırıcı tanıda yer almalıdır. Atak geçiren bir çocukta siyanoz, bilinç bulanıklığı veya sessiz göğüsten her hangi birinin bulunması her zaman solunum yetersizliğini düşündürmelidir. Ağır astım atağı geçiren çocuklarda klinik; • Nabız (>120 /dak.) ve solunum sayısı (>40 /dak.) artmıştır. • Çocuk konuşurken her kelimeden sonra soluklanma gereksinimi duyar. • Suprasternal retraksiyon ve burun kanadı solunumu görülür. • PEF en iyi değerin %60’dan düşüktür. • Cilt soluk ve dispne dinlenirken bile farkedilir. Orta şiddette astım atağı geçiren çocuklarda klinik; • Nabız (100-120 /dak.) ve solunum sayısı (30-40 /dak.) artmıştır. • Çocuk kısa cümleler ile konuşur. • Suprasternal retraksiyonlar vardır. • PEF en iyi değerin %60-80 arasındadır. • Dispne konuşurken fark edilir. Tanı Kesin tanı solunum fonksiyon testlerinde alt solunum yolu obstrüksiyonunun saptanması ve bu obstrüksiyonun 2 puff salbutamole yanıt vermesi (Reverzibilite testi, FEV1 de %12 veya PEF de %15 artış olması) ile konur. Ayırıcı Tanı • Akciğer infeksiyonu • Yabancı cisim aspirasyonu • Kalp yetmezliği • Kitle • Kistik fibrozis • Primer silyer diskinezi • Bronşiektazi T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü 209
210 Sağlık Bakanlığı, Türkiye Tedavi Astım tedavisinin başarısı hekim, aile ve hasta arasında yeterli bir iletişim kurulması ile sağlanabilir. Çocuğun ilerleyen yaşıyla orantılı bir şekilde tedavi sorumluluğunu üstleneceği bir plan yapılmalıdır. Hasta ve ailesi atağın ilk belirtilerini, ne zaman hekime başvuracağını, atak durumunda kullanacağı ilaçları, tedavi amaçlarını, tedavi ilaçlarının etkilerini ve olası istenmeyen etkilerini bilmelidir. Hastalığın doğasında tedavi gereksinimi değişebileceğinden hasta, ailesi ve hekim yakın işbirliği içinde olmalıdır. Astım tedavisi atak tedavisi ve kronik tedavi (uzun süreli tedavi) olarak iki başlık altında incelenir. Atak Tedavisi: Astımlı her çocuk atak geçirebilir ve yoğunlaşan astım belirtileri, gelişen solunum sıkıntısı, artan bronkodilatör gereksinimi astım atağı geliştiğini düşündürmelidir. Bazen yalnızca öksürük atağın tek belirtisi olabilir. • β-2 agonistler; Sabutamol veya Terbütalin inhalerler Bu ilaçlar aracı tüpler (Volumatik, Nebuhaler, Aerochamber, Optichamber, Canchamber vb.) ile her seferinde 4-8 puff olacak biçimde verilmelidir. Solunduktan 20 dakika sonra yeterince rahatlamayan çocuklarda doz iki kez daha yinelenebilir. • Üç doz sonunda rahatlamayan veya soluma sonrası durumu 2 saat süre ile stabil kalmayan çocuklarda tedaviye mutlaka sistemik kortikosteroidler (5-2 mg/kg/gün) eklenmelidir. • Eğer “ekspiratuvar doruk akım hızı” (peak expratory flow:PEF) ölçümü yapılabiyorsa*, üç doz bronkodilatöre karşın tedavi sonrası PEF değeri, tedavi öncesine göre; - %80’in altında kalan çocukların tedavisine sistemik kortikosteroidler eklenmelidir. - %60’ın altında kalan çocuklar hızla acil servislere nakledilmelidir. Kronik Tedavi: Astımlı bir çocuk, hastalığınının kontrolü için öncelikle belirtilerini tetikliyen uyaranları ve bunlardan sakınmayı öğrenmelidir. Ancak viral solunum yolu infeksiyonları örneğinde olduğu gibi her zaman bu tetikleyicilerden bütünüyle kaçınmak olası değildir. Astımın en sık rastlanan tipi, yakınmaların ataklar biçiminde geldiği ve ataklar arasında belirtilerin olmadığı “intermitan” tiptir. Hastaların belirtilerinin kronik olduğu tip “persistan astım” olarak isimlendirilir ve yakınmaların yoğunluğuna göre hafif, orta ve ağır olarak sınıflandırılır (Tablo 8.H-1). Hafif intermitan Hafif Persistan Orta Persistan Ağır Persistan Tablo 8.H-1: Astım şiddeti sınıflaması Semptomlu günler Gece semptomları FEV1 veya PEF (beklenen değer%) % 30 > %30 • Persistan astımlıların hepsi ve intermitan astımlıların bir grubu sürekli profilaktik ilaçlar kulanmalıdırlar. Kromolin, nedokromil, inhale kortikosteroid, uzun etkili beta-2 agonistler, teofilin ve lökotrien reseptör antagonistleri bu amaçla kullanılan ajanlardır (Tablo 8.H-2). * Astımda tıkanmanın şiddeti her zaman belirtiler ile koşut olmadığından solunum fonksiyonlarının atak tedavisi boyunca nesnel olarak izlenmesi önerilir. PEFmetre ucuz ve kolay kullanılabilir bir aygıt olması nedeniyle <strong>sağlık</strong> merkezlerinde ve okulların <strong>sağlık</strong> birimlerinde mutlaka bulundurulmalıdır.) T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü
Page 2 and 3:
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK Hİ
Page 4 and 5:
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK Hİ
Page 6 and 7:
Prof. Dr. M. Umut AKYOL Hacettepe
Page 8 and 9:
Uzm. Dr. Nazan YARDIM Refik Saydam
Page 10 and 11:
Dr. Derya BAYTOK Barış Sitesi Sa
Page 12 and 13:
Değerli Meslektaşlarım; ÖNSÖZ
Page 14 and 15:
Sevgili Meslektaşlarım, SUNUŞ D
Page 16 and 17:
TEŞEKKÜR Sağlık Hizmetlerinde O
Page 18 and 19:
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ............
Page 20 and 21:
BÖLÜM: II - SAĞLIK SORUNLARINA Y
Page 22 and 23:
D. Kronik Böbrek Yetmezliği .....
Page 24 and 25:
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183: T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık
Page 282 and 283:
Page 284 and 285:
Page 286 and 287:
Height-for-age GIRLS 5 to 19 years
Page 288 and 289:
Year: Month Month L M S SD -3 SD -2
Page 290 and 291:
Page 292 and 293:
BMI-for-age GIRLS 5 to 19 years (z-
Page 294 and 295:
Year: Month Month L M S -3 SD -2 SD
Page 296 and 297:
Page 298 and 299:
Page 300 and 301:
Page 302 and 303:
Page 304 and 305:
Page 306 and 307:
Page 308 and 309:
show all

tc sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?