tc sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde

T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı
I. SOMATOFORM BOZUKLUKLAR
Organik nedenler ile açıklanamayan ve psikososyal ya da duygusal etkenlere bağlı olduğu düşünülen
bedensel yakınmalarla giden ruhsal hastalıklardır.
• Fiziksel belirti herhangi bir organik hastalık ile açıklanamamalıdır.
• Hasta ve ailesi tıbbi yardım arayışı içindedir.
• Bu belirti psikolojik çatışma ya da gereksinim sonucu ortaya çıkmaktadır.
• Amaçlı olarak ortaya çıkartılmamaktadır.
• Klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevselliğin diğer önemli alanlarında bozulmaya neden
olur ya da tıbbi değerlendirmeyi gerektirir.
Bu hastalık grubunda yer alan bozukluklar içinde çocuk ve ergenlerde en sık konversiyon bozukluğu
ve somatoform ağrı bozukluğu görülmektedir.
I.1 KONVERSİYON BOZUKLUĞU
Psikolojik çatışma ya da gereksinim sonucu ortaya çıkan istemli motor ya da duyu işlevlerini
etkileyen bir ya da birden fazla belirtinin olması ile seyreden bir bozukluktur. Belirtilerin çoğu nörolojik
bozuklukları taklit eder. Çocuk ve ergenlerdeki konversiyon bozukluğunda en sık gözlenen belirtilerin
psikojenik nöbetler, paraliziler ve yürüme güçlüğü olduğu ve bunları duyu bozukluklarının izlediği
bildirilmektedir. Psikojenik nöbetler her tür epileptik nöbeti taklit edebilir. Psikojenik nöbeti epileptik
nöbetten ayıran farklar Tablo 9.I-1’de görülmektedir.
Tablo 9.I-1: Psikojenik nöbetin özellikleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Nöbeti başlatan ruhsal bir etken vardır
Nöbet başlangıcı yavaştır
Nöbet süresi daha uzundur
Bilinç değişkendir (konuşabilir, ağrılı uyarana yanıt alınabilir)
Hiperventilasyon şeklinde bir aura olabilir
Hareketler senkronize değildir, opistotonus, rigidite olabilir
Kaçınma davranışı gözlenir (göz hareketleri)
Uykuda görülmez
Diğer kişilerin yanında ve korunarak düşerler
Dil ısırma, ağızda köpürme, idrar kaçırma genellikle olmaz
Patolojik refleksler alınmaz
Nöbet genellikle ağlayarak sonlanır
Telkine yatkınlık vardır
Konversiyon bozukluğundan emin olunsa bile, eşlik eden bir tıbbi tablonun varlığı olasılığı da
akılda tutulmalıdır.
I.2 SOMATOFORM AĞRI BOZUKLUĞU
Klinik açıdan ayrıntılı değerlendirmeyi gerektirecek kadar şiddetli bir ya da daha fazla anatomik
bölgede görülen ağrılar ile giden ruhsal bir bozukluktur. Çocuklarda karın ağrıları, ergenlerde ise baş ağrısı
ve ekstremite ağrıları daha sık olarak bildirilmektedir.
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı
T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü
253