tc sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde

240
Sağlık Bakanlığı, Türkiye
programıyla gerçekleşmemekte, özel ve ek bir takım derslere gereksinim duyulmaktadır. Destek eğitim
için değerlendirme sonucu oluşturulan özel eğitim programı ve eğitsel girişimlerden yararlanılmalıdır.
Özel eğitim, öğrenme güçlükleri üzerine uzmanlaşmış bir eğitimci tarafından verilmelidir. Bu
eğitimin nasıl yapılacağı, değerlendirmeden elde edilen bilgiler kullanılarak bilişsel becerilerin tam bir
profili çıkarılıp eksiklikler, yetersizlikler ve kuvvetli yanlar tanındıktan sonra o çocuğa özgü bir programla
planlanabilir.
Sevk Kriterleri
Harf atlama, ters yazma, heceleri bölme ya da kelimeleri birleşik yazma gibi belirtiler ilkokul ikinci
sınıfın ikinci dönemine dek yaygın olarak görülebilir. Bu gelişimsel bir sorundan kaynaklanmakta olabilir.
Ancak daha sonra da devam ettiği ve çocuğun gelişimi ile uyumsuz okul başarısı sürdüğü takdirde özel
eğitim ve gereğinde ilaç yardımı alması için sevk edilmelidir.
Dikkat Eksikliği Aşırı Hareketlilik Bozukluğu Olan Bir Çocukla Yaşayanlara On Öneri
1. Çocuğunuzun sınırlılıklarını kabul edin:
Ana babalar çocuklarının enerjik ve hareketli olduğunu belki de
hep böyle kalacağını kabul etmek durumundadır. Aşırı hareketlilik tasarlanarak yapılmaz. Aşırı hareketliliği
ortadan kaldırmaya değil, kontrol etmeye çalışmalıdır. Örnek göstermenin, yıkıcı eleştirilerde bulunmanın
yararı yoktur.
2. Yoğun enerjiyi rahatlatacak etkinlikler bulun:
Koşu, spor, yürüyüş gibi spor etkinlikler yararlıdır. Garaj,
bodrum gibi mekanlar uygun düzenlemelerle özellikle kötü havalar için kurtarıcı olabilir.
3. Evi düzenli tutun:
Ev rutinleri, aşırı hareketli çocuğun düzeni kabullenmesinde yardımcı olur. Yemek, yatma
ve çalışma saatleri düzenli olmalıdır. Tutarlı tepkiler çocukta tutarlılık yaratacaktır.
4. Bitkinlikten kaçının:
Bu çocuklar yorgun olduklarında kendilerini kontrol etmeleri zorlaşır, hiperaktiviteleri
kötüleşir.
5. Kurallı toplantılardan kaçının:
Aşırı hareketliliğin uygun olmayacağı topluluklara katılmaktan kaçının.
Başlangıçta, lokanta, büyük satış mağazaları, konser gibi yerlere gitmekten kaçının. Evde kontrol kazanıldıktan
sonra yumuşak geçişlerle bu gibi ortamlarda bulunun.
6. Ödünsüz, tutarlı disiplini sürdürün:
Bu çocuklar yönetimi zor çocuklardır. Kurallar kendine ve başkalarına
zarar vermemesi için kesinlikle uygulanmalıdır. Saldırgan ya da ilgi çekmek için yapılan tuhaf davranışlara
kesinlikle izin verilmemelidir. Bu çocuklar kurallara direnir. Bu nedenle konulacak kuralların açık, net,
tutarlı,uygulanabilir ve denetlenebilir olması gerekir. Çok önemli olmayan, göz ardı edilebilecek konularda
kurallar konulmayabilir. Ana babalar çocuklarına karşı her an eleştirel olduklarında ilişkileri bozulacak,
çocuğun güven duygusu ve benlik saygısı örselenecektir.
7. Disiplini fiziksel olmayan cezalarla sağlayın:
Çocuğun bir süre için kendi başına bırakılabileceği bir
odanın ya da yerin oluşturulmasında yarar vardır. Bu oda çocuğun kendi odası olabilir ve orada davranışları
ve sonuçlarını düşünebileceği, sakinleşebileceği bir ortam yaratılmalıdır. Bu süre içinde odada bulunması
gereken süre çocuğa belirtilmeli bu tür bir eylemin kötüye kullanımının önüne geçilmelidir. Bu çocuklara
saldırgan olmamayı ve öfkeyi kontrol etmeyi öğreteceğimiz için fiziksel ceza olabildiğince verilmemelidir.
Olumlu yetişkin örneğine daha çok gereksinim vardır.
8. Dikkat süresini uzatın:
Evde vereceğiniz görevlerle dikkat yoğunluk ve süresini artırın. Hiperaktivitesiz
davranışlarını ödüllendirin. Kitap bakıp okumak, bul-tak bilmecelerini çözmek, resimleri eşlemek gibi
etkinlikler bellek ve dikkat üzerine olumlu etkiler yapmaktadır. Oyuncakların çok fazla sayıda olmamalarına,
güvenilir ve sağlam olmalarına, yaratıcılığı artırıcı nitelik taşımasına özen gösterilmelidir. Hareketliliğini
boşaltacağı görevler verin. Böylelikle hem sizin önerilerinizi yerine getirmiş, hem de enerjisini harcamış
olacaktır.
9. Komşuların aşırı tepkilerine karşı tampon olun:
Sokakta “kötü çocuk” sıfatını kazansa da bunu eve
taşımayın. O “yoğun enerjili iyi bir çocuktur”. Her zaman ailesinden kabul ve olumlu yönlendirme gören bir
çocuğun benlik saygısı ve güveni sağlıklı gelişecektir.
10. Düzenli aralıklarla sorunlu ortamdan uzaklaşın, kendiniz için hoş bir şeyler yapın:
Dikkat Eksikliği Aşırı
Hareketlilik Bozukluğu olan bir çocukla yaşamak zor bir deneyimdir. Ana babaların zaman zaman hoşgörü ve
güçlerinin kalmadığını ve yoğun çatışmaların yaşandığı bilinmektedir. Bu gibi ortamlarda yukarıda sözü edilen
kurallar çiğnenmekte, sorunlu çocuklar daha da bocalamaktadır. Bunu önlemek için ana babaların herhangi
bir sorunu düşünmeden rahatlayabilecekleri ve yeni güç depolayabilecekleri ortamların yaratılmasında büyük
yarar vardır. Bu konuda aile üyelerinin bu gereksinimin farkına varması ve birbirlerine destek olmaları
gerekliliği unutulmamalıdır.
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı
T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü