tc sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde
tc sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde
tc sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı<br />
O. SEREBRAL PALSİ<br />
Tanım<br />
Serebral palsi (SP) gelişimi devam eden beyinde, ilerleyici olmayan olaylar sonucu gelişen<br />
hareket ve tonus bozukluğudur. Zamanla kas-iskelet sisteminde ikincil bozukluklar gelişir. Serebral palside<br />
temel sorun istemli motor hareketlerin kontrolündeki bozukluktur. Gövdenin denge sisteminde bozukluk,<br />
spastisite, distoni gibi değişikliklerinden dolayı hareketler tam kontrol edilemez ve denge sağlanamaz.<br />
Ayrıca apraksi denilen motor hareketi planlama güçlüğü de gözlenir.<br />
Serebral palsi tipleri ve klinik sınıflama tablo 8.O-1’de görülmektedir.<br />
Tablo 8.O-1: Serebral palsi tipleri ve klinik sınıflandırma<br />
Serebral Palsi Tipleri Klinik Sınıflandırma<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Spastik<br />
Diskinetik<br />
Hemipleji<br />
Dipleji<br />
Kuadripleji<br />
Atetoz<br />
Kore<br />
Distoni<br />
Hipotonik/ataksik<br />
Karışık (Mikst)<br />
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı<br />
T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü<br />
• Hafif SP:<br />
Hareketlerinde sınırlama yapmayan fiziksel<br />
bulguları olanlar.<br />
• Orta Derecede SP:<br />
Yardıma ve yardımcı aletlere gerek<br />
duyanlar. Günlük hareketlerini sürdürmede güçlüğü<br />
vardır.<br />
• Ciddi SP:<br />
Günlük hareketlerinde orta-büyük derecelerde<br />
sınırlamalar vardır.<br />
Serebral Palsiye Eşlik Eden Diğer Nörolojik Sorunlar:<br />
• Mental Retardasyon: Serebral palsili çocukların yarısı mental retardasyon sınırları içindedir<br />
ve bunların da yarısı eğitimde beklenen düzeylerin altındadır. Spastisitesi olmadan istem dışı<br />
hareketleri olan çocukların zeka bölümü skorları spastisitesi olanlara oranla daha yüksektir.<br />
Kuadriplejik SP sıklıkla ciddi mental retardasyonla birliktedir.<br />
• Epilepsi: Olguların % 25-33’ünde görülür. Nöbetler en sık ilk 2 yılda başlar. Epilepsi çoğunlukla<br />
mental retardasyonu olan SP’li çocuklarda görülür ve daha çok jeneralize tonik klonik nöbetler<br />
hakimdir.<br />
• Görsel Anormallikler: Serebral palsili çocukların yarısında görme ile ilgili sorunlar vardır.<br />
Göz kas anormallikleri arasında en yaygın olanları şaşılık ve içe kaymadır. Kırma kusurları da<br />
sıktır. Yüzde 16’sında nistagmus, % 33’ünde körlük ve bazılarında optik atrofi vardır. Bu göz<br />
sorunları sonuçta binoküler eşgüdüm ve derinlik algılama kaybı ile sonuçlanır.<br />
• İdrar kaçırma şeklinde üriner disfonksiyon sık görülür.<br />
• Serebral palsili çocukların % 10-15’ inde işitme kusurları bulunur. Sağırlığın atetoid SP ile<br />
birlikteliği daha yaygındır ve geçirdikleri bilirübin ensefalopatisine bağlıdır.<br />
• Oromotor Fonksiyon Bozuklukları: Emme, yutma ve çiğneme güçlüğü, salya akıtma, dizartri<br />
şeklinde görülebilir.<br />
• Gastrointestinal sorunlar: Reflüye bağlı aspirasyon pnömonileri, kusma, kabızlık, beslenme<br />
bozukluğu şeklindedir.<br />
• Dişe İlişkin Kusurlar: Diş defektleri, diş eti bozuklukları ve çene kapanma bozukluğu şeklinde<br />
olabilir.<br />
• Konuşma ve Öğrenme Güçlükleri: Serebral palsili çocukların en büyük sorunlarından<br />
biridir.<br />
• Davranış Bozuklukları: Daha çok doğum sonrası hemiplejisi gelişen, epileptik nöbetleri<br />
olan ve bu nedenle tedavi alan çocuklarda ortaya çıkar. Toplumsal ve duygusal bozukluklar da<br />
görülür; SP’li yetişkinlerde depresyon sıktır.<br />
225
Change language