tc sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde

More documents

Recommendations

Info

T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı - Sesin kötü kullanımına bağlı yapısal değişiklikler - Ses sorunlarını artırıcı çevresel etmenler Ses bozukluğu bulguları: - - - - - Boğuk ses (hoarseness), hışırtılı ses (harsness) ve hava kaçışlı ses (breathy) ile giden larenksin işlevsel bozukluğunun yol açtığı ses bulguları, Yüksek ya da düşük burundan konuşma, ağız ve burun tınısının uyumunun bozulduğu durumlar, Ses düzeyi, duyulamayacak kadar kısık veya rahatsızlık verecek kadar yüksek durumda, Alışkanlık haline gelmiş tını düzeyi, yaş, cinsiyet ve beden yapısına uyumlu değilse, Ses değişikliklerinin uygun olmayan tını ve gürlükte gerçekleştirilmesi. D.2 KORUNMA - Fizik çevrenin (nem ve ısı) olumlu olarak düzenlenmesi, - Yaşanılan ortamın <strong>sağlık</strong> ve temizlik koşullarının sağlanması, - Besin çeşit ve temizliğinin sağlanması, - Kişinin uyku durumunun düzenlenmesi, - Sağlıklı bir kas iskelet sisteminin sağlanması (İyi bir sese sahip olma için doğru nefes alıp verme), - Konuşma ve dil bozuklukları uzmanı tarafından aileye ses sağlığının korunması amacıyla ses sağlığı önerileri verilmesi, - Çocukla aynı ortamı paylaşan ve çocuğun konuşma ve dil gelişiminde beraber olduğu yetişkinlerin, konuşma ve ses özellikleri örnek davranış örüntülerini oluşturacağından öncelikle bu kişilerin konuşma ve ses özelliklerinin değerlendirilip düzeltilmesi, - Bağırmak, çığlık atmak gibi ses davranışları sesin kötüye kullanımına neden olduğu için, bu davranışlarının engellenmesi. Kaynaklar 1. Alexander KC, Leung C Dion Kao. Evaluation and management of the child with speech delay. American Family Physician: 1999; 59(11):3121-3128.American 2. Ataş A, Tekin Ö (2003): Konuşma, Lisan Gelişimi ve Bozuklukları. Akyol U(Ed); Pediatrik Kulak Burun Boğaz Hastalıkları. Güneş Kitapevi Ankara: 81-88. 3. Başar, F., Santral İşlemleme Bozukluğuna Bağlı Konuşma ve Lisan Bozuklukları I, Türk ORL Klinikleri, 2002;1:143-146 4. Belgin, E., Kulak Kayıkcı, ME.,” Kekemelik Terapisinde Müzikal Ritm Metodu” .Türk Otorinolarengoloji ve Baş-Boyun Cerrahisi Kongresi, 22-26.09.2001, Antalya 5. Genc, A., Psikojenik Konuşma Bozuklukları, Türk ORL Klinikleri, 2002;1:137-142. 6. Genc, A., Okulöncesinde Artikülasyon Bozuklukları, Çoluk Çocuk Dergisi, Kök Yayıncılık, Eylül 2005 7. How Does Your Child Hear and Talk?, www.asha.org/public/speech/development/ child_hear_talk.htm, Erişim tarihi: 07.10.2005 8. Hedge, M.N., Hedge’s Pocket Guide to Assessment in Speech Language Pathology 2nd Ed., Singular Thomson Learning, 2001 9. Özmert, E.N., Yurdakök, K., Soysal, Ş., Kulak Kayıkcı, M.E., Belgin, E., Özmert, E., Laleli, Y., Saraçbaşı, O., Relationship between physical, environmental and sociodemographic factors and school performance in primary schoolchildren, J.Tropical Pediatrics, Vol.51, No.1, 25-32 10. Özcebe, E. Çocuklarda Lisan Bozuklukları ve Lisan Becerilerinin Değerlendirilmesi, Türk Oto-Rino-Laringoloji Klinikleri Dergisi, Haziran 2002; 1 (2): 105-110 11. Rockville, MD. Language and Learning: Parents Can Help Children Succeed in School, August 17, 2004, http://www.asha. org/about/news/releases/2004/parents.htm, Erişim tarihi: 04. 10.2005 12. Sennaroğlu, G., İşitme Kaybına Bağlı Konuşma Bozuklukları, Türk ORL Klinikleri, 2002;1:123-130 13. Speech Language Hearing Associaion Clinical References Systems. Annaul pp:1463. 2000. 14. Speech and Language Delays and Disorders, University of Michigan Health System, www.med.umich.edu/1libr/yourchild/ speech.htm, Erişim tarihi: 07.10.2005. 15. Tekin, Ö., Santral İşlemleme Bozukluğuna Bağlı Konuşma ve Lisan Bozuklukları II, Türk ORL Klinikleri, 2002;1:147-151 16. Tekin Ö, Ataş A (2003): Ses Bozuklukları ve Rehabilitasyonu. Akyol U(Ed); Pediatrik Kulak Burun Boğaz Hastalıkları. Güneş Kitapevi Ankara: 219-224. 17. The Stuttering Foundation of America and The University of Iowa, The Workshop for Specialists, June 20-July 1, 2005, Iowa City, Iowa, USA 18. Yorkston, K.M., Beukelman, D.R., Strand, E.A., Bell, K.R., Management of Motor Speech Disorders in Children and Adults, 2nd Ed. Pro.ed, 1999, 28 19. www.nichcy.org/pubs/factshe/fs11txt.htm erişim tarihi. 04.10.2005 20. http://members.tripod.com/Caroline_Bowen/phonetic_phonemic.htm Erişim Tarihi. 30.05.2006 T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü 37
38 Sağlık Bakanlığı, Türkiye E. AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI Diş gelişimi, doğum öncesi döneminden başlayıp ergenlik çağına kadar sürer. Dişlerin sayı, boyut ve şekli birincil olarak genetik etmenler tarafından belirlenirken beslenme, annenin sağlığı, travma, yerel enfeksiyonlar, sistemik hastalıklar ve gebelik döneminde alınan ilaçlardan (tetrasiklin) etkilenir. İlk süt dişleri genellikle bebek 6 aylıkken sürer. Bununla birlikte dişlenme zamanı genetik olarak belirlendiği için anne veya babanın ilk diş çıkarma zamanları da önemlidir. Diş sürmesi ağzın ön tarafından geriye doğru olur. Toplam 20 adet süt dişinin sürmesi 30–36 ayda tamamlanır (Resim 2.E-1 ve 2.E-2) (Tablo 2.E-1). İlk süren kalıcı dişler, birinci büyük azı dişlerle (6 yaş dişleri) birlikte alt ön dişlerdir. kalıcı dişler ile süt dişlerinin birlikte görüldüğü bu döneme karma dişlenme dönemi denir ( Resim 2.E-3 ve 2.E-4). İlerleyen yaşlarda, 12–13 yaşlarında 20 yaş dişleri (3. büyük azı dişleri) dışında tüm kalıcı dişler tamamlanır. Yirmi yaş dişleri eğer eksik değillerse 17–30 yaş arasında sürerler (Resim 2.E-5 ve 2.E-6) (Tablo 2.E-2). Altı yaş dişleri süt azı dişlerinin arkasından sürdüğünden genelde süt dişi olarak tanımlanırlar. Ağız bakımının tam olarak sağlanamadığı ve düzenli ve uygun besinlerle beslenmeyen çocuklarda 6 yaş dişleri çok erken yaşta çürümekte ve bazen de çekilebilmektedir. Sürme zamanları Tablo 2.E-1 ve 2.E-2 de verilmekle birlikte çocuklar arasında bireysel farklılıklar görülebilmektedir. Bazı etmenlere bağlı olarak sürme zamanları değişebilir. Sistemik (raşitizm, hipertiroidizm), yerel (sürme kisti, natal ve neonatal diş) ve doğuştan (Down sendromu, hipotroidizm, cücelik) nedenlere bağlı olarak süt dişlerinde erken veya geç sürme görülebilir. Resim 2.E-1: Süt dişlenme dönemi Resim 2.E-2: Süt dişlenme döneminde alt ve üst dental arklar Resim 2.E-3: Karma dişlenme dönemi SÜT DİŞLERİ Ön kesiciler (I) Yan kesiciler (II) Köpek dişleri (III) 1. süt azı dişleri (IV) 2. süt azı dişleri (V) T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü
Page 2 and 3:
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK Hİ
Page 4 and 5:
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK Hİ
Page 6 and 7:
Prof. Dr. M. Umut AKYOL Hacettepe
Page 8 and 9:
Uzm. Dr. Nazan YARDIM Refik Saydam
Page 10 and 11: Dr. Derya BAYTOK Barış Sitesi Sa
Page 12 and 13: Değerli Meslektaşlarım; ÖNSÖZ
Page 14 and 15: Sevgili Meslektaşlarım, SUNUŞ D
Page 16 and 17: TEŞEKKÜR Sağlık Hizmetlerinde O
Page 18 and 19: İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ............
Page 20 and 21: BÖLÜM: II - SAĞLIK SORUNLARINA Y
Page 22 and 23: D. Kronik Böbrek Yetmezliği .....
Page 24 and 25: T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık
Page 110 and 111:
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235:
Page 236 and 237:
Page 238 and 239:
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 252 and 253:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272 and 273:
Page 274 and 275:
Page 276 and 277:
Page 278 and 279:
Page 280 and 281:
Page 282 and 283:
Page 284 and 285:
Page 286 and 287:
Height-for-age GIRLS 5 to 19 years
Page 288 and 289:
Year: Month Month L M S SD -3 SD -2
Page 290 and 291:
Page 292 and 293:
BMI-for-age GIRLS 5 to 19 years (z-
Page 294 and 295:
Year: Month Month L M S -3 SD -2 SD
Page 296 and 297:
Page 298 and 299:
Page 300 and 301:
Page 302 and 303:
Page 304 and 305:
Page 306 and 307:
Page 308 and 309:
show all

tc sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?