edebiyat-kitabi

3. Ünite
Yalın Teşbih (Teşbihibeliğ): Benzeyen ve kendisine benzetilenle yapılan benzetmedir. Bu benzetme
türüne güzel benzetme de denir:
Gümüş bir dumanla kapandı her yer
Benzeyen: duman.
Benzetme yönü ve benzetme edatı kullanılmamış.
Kendisine benzetilen: gümüş.
İstiare (Eğretileme): Benzetmenin asıl unsurları olan benzeyen ya da kendisine benzetilenin
yalnız birinin kullanılmasıyla yapılan edebî sanattır.
Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Bu dizelerde ağaran saçlar “kar”a benzetilmiş fakat benzeyen (ağaran saç) söylenmemiştir. Sadece
kendisine benzetilen durumundaki “kar” söylenerek istiare yapılmıştır.
Dağlar dalgalanmakta, bayrak değil.
Bu dizede “dağlar” dalgalanma yönüyle deniz dalgalarına benzetilmiş ancak benzeyen (dağlar)
kullanılmış, kendisine benzetilen (dalgalar) kullanılmamış, istiare yapılmıştır.
AT
Bin gemle bağlanan yağız at şâha kalkıyor,
Gittikçe yükselen başı Allah’a kalkıyor!
Son mâcerayı dinlememiş varsa anlatın;
Râm etmek isteyenler o mağrûr, asîl atın
Beyhûdedir, her uzvuna bir halka bulsa da;
Boştur köpüklü ağzına gemler vurulsa da...
Coştukça böyle sel gibi bağrında hisleri
Bir gün başında kalmayacaktır seyisleri!
Son şanlı mâcerâsını târihe anlatın:
Zincir içinde bağlı duran kahraman atın
Gittikçe yükselen başı Allah’a kalkıyor;
Asrın baş eğdi sandığı at şâha kalkıyor!
Faruk Nafiz Çamlıbel
Şiirin bütününde Türk milleti şahlanan ata benzetilmiş, benzeyen (Türk milleti) söylenmemiştir.
108