edebiyat-kitabi

2. Ünite
Betimleyici Anlatım (Betimleme)
Varlıkları, durumları zihinde canlandırmayı amaçlayan anlatım biçimidir. Betimleyici anlatımda sıfatlar
kullanılarak varlık ve durumlar ayırt edici özellikleriyle verilir. Öznel olanlarına izlenimsel, nesnel
olanlarına açıklayıcı betimleme denir. Öznel anlatımlı betimlemelerde okuyucuya izlenim kazandırmak,
nesnel anlatımlı betimlemelerde bilgi vermek amaçlanır.
Örnek
Karşıdaki komşum yabancı subayın buldok cinsi bir köpeği vardı. İri kafalı, koca enseli, iki dişi daima
meydanda, yanakları kof ve sarkık, burnu çökük, aksi bir köpek... Bana buldok suratı; bütün dişleri söküldükten
sonra acemi bir dişçiye tam takım diş yaptırıp da çene kemikleri çökerek çehresi tanınmayacak
şekle giren eski somurtkan (...) tiplerini hatırlatır.
Hikâyede Anlatım Teknikleri
Diyalog Tekniği
Kahramanların karşılıklı konuşmalarına dayanan anlatım tekniğidir. Hikâyeye akıcılık kazandırır.
Diyalog tekniğinde konuşmalar, kitabi değildir. Kahramanlar, sosyal statülerine uygun biçimde konuşturulur.
Örnek
— Canım, neden söküyorsunuz? dedim.
— Mühendis Ahmet Bey söktürüyor.
— Ne yapacak bunları?
— Yukarıda deri tüccarı Hollandalı var ya hani, onun bahçesini düzeltiyorlar da...
— İngiliz çimi alsın, eksin, mademki herif zengin...
İç Konuşma Tekniği
Kahramanların içsel konuşmalarını aktarmaya dayanan anlatım tekniğidir. İç konuşma tekniğinde,
hikâye kahramanının duygu ve düşünceleri sesli düşünme şeklinde yansıtılır. Bu anlatım tekniğinde
kahraman, karşısında biri varmış gibi kendi kendine konuşur.
Örnek
Bu kedi, tahta masanın üstüne çıkmış, köpeğime durmadan homurdanacak mı? Sandalyenin üstündeki
vişneçürüğü rengindeki delik çoraplar... Asmanın yaprakları daha yemyeşil. Bizim bahçedeki kurudu
bile.
Deniz, Bozburun’a doğru başını almış gidiyor. Uzaklarda görünen, İstanbul’un neresi kim bilir? Sesler
neden gelmiyor?
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Son Kuşlar adlı hikâyedeki kahramanların olay akışını etkileyen fiziksel, psikolojik ve ahlaki özelliklerini
belirleyiniz.
2. Hikâyede ele alınan olayı yer ve zaman yönünden inceleyiniz.
3. Metinde birden fazla anlatıcı ve bakış açısının bulunup bulunmadığını, anlatıcının değişmesine
bağlı olarak bakış açısının da değişip değişmediğini açıklayınız.
4. Metinde kullanılan anlatım biçim ve tekniklerini belirleyiniz.
64