edebiyat-kitabi

Roman
Olay örgüsünün oluşmasında kişiler arasındaki iç ve dış mücadeleler, anlaşmazlıklar çatışmaları
ortaya çıkarır. Olay örgüsüne hâkim olan, olay örgüsünü belirleyen çatışmaya temel çatışma denir.
Diğer çatışmalar, temel çatışmayı destekler.
!
Not
Metindeki rol dağılımlarına
göre kişiler;
başkahraman, yardımcı
kahramanlar, karşıt güç
şeklinde çeşitlenir.
b. Kişiler: Romanda anlatılan olayları gerçekleştiren kahramanlardır.
Gerçek hayatta rastladığımız ya da rastlayabileceğimiz
kişilerdir. Roman kahramanları ruhsal ve fiziksel özellikleriyle tanıtılır.
Metindeki rol dağılımlarına göre kişiler; başkahraman, yardımcı
kahramanlar, karşıt güç şeklinde çeşitlenir. Kişilerin kendine
özgü ayırt edici özellikleriyle diğerlerinden ayrılanlarına karakter;
kıskançlık, cimrilik, korkaklık gibi benzerlerinin niteliklerini abartılı
bir biçimde üzerinde toplayanlarına tip denir.
Yaprak Dökümü adlı romanın başlıca kişileri Ali Rıza Bey, Hayriye
Hanım, Ferhunde, Şevket, Leyla, Necla ve Fikret’tir.
Ali Rıza Bey; ailesine, değerlerine düşkünlüğü ve son dönem
Osmanlı aydınını temsil etmesi yönüyle tip özelliği göstermektedir.
Ferhunde ise romanda olayların akışını yönlendirmedeki gücü,
etkisi ve baskın kişiliğiyle karakter özelliği göstermektedir.
c. Zaman: Romanda işlenen olayların başlangıcından bitimine kadar geçen süre romanın zamanıdır.
Romanda olayın geçtiği zaman ile geçmiş ve gelecek zaman arasında ilişki kurulabilir.
Yaprak Dökümü adlı romanda olayların başlangıcından bitimine doğru akan bir zaman söz konusudur
ancak romanda yer yer zamanda geri dönüşler yapılmıştır.
ç. Mekân: Romanda olayların geçtiği çevre ve yerlerdir. Mekân, olayların gelişimine göre değişiklik
gösterir. Mekân, tasvir edilerek okuyucunun zihninde canlandırılır. Kişilerin karakter özelliklerinin belirlenmesinde
içinde yaşadıkları mekân da etkili olduğu için romanda mekân betimlemelerine geniş
yer verilir.
Yaprak Dökümü adlı romanda olaylar ağırlıklı olarak İstanbul’da geçmektedir. Adapazarı ve Suriye
de mekân olarak romanda yer almaktadır.
157