edebiyat-kitabi

Biyografi / Otobiyografi
Resmiyanım’sa kızıl saçlı şirin mi şirin bir bela kadın; verem olmayı iş edinmiş (gerçi o yıllarda verem
olmak geçerli moda), bu yüzden İsviçre’de. İki sanatoryum arası eve gelir ama çok geçmeden, ünlü
bir sanatoryum daha keşfeder, dağların tepesinde güneşlenir, yeni ahbaplar edinir, verem olmanın
tadını çıkarır.
Tek kızı Nermin, benden belki yedi sekiz yaş büyük. Çok güzel gözlü, (...) bir kız. Edebiyat meraklısı,
çılgını. Eski yeni okumadığı kitap yoktur. Roman okumak için yaşar, roman yaşamak için okur.
(...) Benimle çok uğraşır, yaşıma uysun uymasın çeşitli kitaplar okutur bana. Çıkan her yeni kitaptan
haberi vardır. Balkonda (...) göle dalar gibi satırların içine atar kendisini, okur durmadan, yüksek sesle
beğendiği satırları tekrarlar fısıltı halinde. Öylesine dalgın ki yemeğe bile zar zor gelir, en azından iki
üç kere çağırmak lazımdır onu (...)
Abidin Dino, Kısa Hayat Öyküm
Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları
alebros: Fırça gibi dik kesilmiş saç şekli.
celep: Koyun, keçi, sığır vb. kesilecek hayvanların
ticaretini yapan kimse.
fort comme un turc: “Türk gibi güçlü” anlamında
Fransızca bir kalıp söz.
İstanbulin: Tanzimat’tan Meşrutiyet’e kadar Türkiye’de
kullanılan, yakası kapalı bir tür erkek ceketi.
lezginka: Bütün Kafkasya’da yaygın olan, büyük
beceri ve ustalık isteyen bir dans.
pesperde: Hafif, yavaş sesle söylenen.
serasker: Sadrazamlık göreviyle yükümlü olmayan
ve Osmanlı ordusunun komutanlığını yapan
vezirin unvanı.
servet-i kazibe: Yalancı servet.
Metin ve Türle İlgili Açıklamalar
Otobiyografi
Otobiyografi (öz yaşam öyküsü) yazarın kendi yaşamını anlattığı yazı türüdür. Biyografide ve otobiyografide
hayatı ele alınan kişinin başarıları, ilham verici yönleri açık, sade bir dille anlatılır. Otobiyografide
anlatıcı birinci kişiyken biyografide üçüncü kişidir. Biyografiler bilgi, belge ve tanıklıklara
bağlı olarak nesnel bir dille yazılır. Yazarın iç dünyasına dönük kaleme alınan otobiyografiler ise hafızaya
ve anılara dayanır. Bu nedenle otobiyografi yazarı, biyografi yazarı kadar nesnel olamayabilir.
Amerikan edebiyatında Paul Auster’in (Pol Ostır) İç Dünyamdan Notlar ve Isaac Asimov’un (Ayzek
Ezimov) Dolu Dolu Yaşadım, Fransız edebiyatında Andrè Gide’in (Andre Jid) Tohum Ölmezse dünya
edebiyatının tanınmış otobiyografilerindendir.
Türk edebiyatında Abidin Dino’nun Kısa Hayat Öyküm, Şevket Süreyya Aydemir’in Suyu Arayan
Adam otobiyografi türünde yazılan eserlerdendir.
Bazı hikâye ve romanlarda biyografi ve otobiyografi türlerinden yararlanılmıştır. Oğuz Atay’ın Bir
Bilim Adamının Romanı (Mustafa İnan) adlı eseri biyografik, Peyami Safa’nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu
adlı romanı ise otobiyografik bir romandır.
Biyografi ve otobiyografi türleriyle benzerlikler gösteren monografi, öz geçmiş / CV, hâl tercümesi
ve portre gibi türler de vardır.
229