Dëmshpërblimi për personat e trafikuar dhe të shfrytëzuar - DCAF

6. Përfundime dhe Rekomandime
E drejta për dëmshpërblim përbëhet kryesisht nga e drejta për të marrë shpërblim nga autori
i veprës penale, që nënkupton se shteti është i detyruar që të sigurojë se ka mekanizma
ligjore dhe procedurale për të ndjekur padi dhe për t’i zbatuar vendimet eventuale të
gjykatave për dëmshpërblim. Ekziston gjithashtu norma, në lindje e sipër, sipas së cilës
dëmshpërblimi duhet të paguhet nga shteti për viktimat e krimeve të dhunshme që
shkaktojnë dëmtim fizik ose psikologjik. Për disa shtete (p.sh., shtetet palë të KEDVKDh-së),
ky është detyrim. Gjithashtu, sipas standardeve bazë të punës së ILO-s, shtetet detyrohen që
të ofrojnë mjete efektive për shkeljet e të drejtave të punës. Personat e trafikuar gëzojnë të
drejta të tjera plotësuese që lidhen me mbrojtjen dhe ndihmën, gjë që bën të mundur që ata
të kenë mjete të tjera zhdëmtimi, në veçanti për sa i përket shpërblimit të dëmeve.
Ndërkohë që të gjitha vendet në studim kanë të paktën një procedurë ligjore ekzistuese
penale, civile ose të punës që bën të mundur ngritjen e padisë për dëmshpërblim kundër
trafikantëve/shfrytëzuesve, pak prej tyre kanë ngritur skema shtetërore dëmshpërblimi.
Mekanizmat ekzistues të dëmshpërblimit, pavarësisht nga fakti nëse parashikojnë
shpërblimin nga shteti ose nga autori i veprës penale, ende paraqesin pengesa për individët
në kërkimin dhe marrjen e dëmshpërblimit. Ato janë të ndërlikuara, kushtojnë shumë dhe
zgjasin në kohë. Kriteret për përfitimin janë kufizuese, dhe mund të mos njihen të gjitha
llojet e dëmeve të pretenduara nga viktimat. Për më tepër, pagesat e urdhëruara mund të
mos kryhen, dhe vendimet e gjykatave mund të mos ekzekutohen si rezultat i vështirësive me
zbatimin ose dispozitat e sekuestrimit të pasurive. Bashkëpunimi përtej kufijve dhe mungesa
e shtetit të së drejtës, mund të kontribuojnë më tej në mosfunksionimin e sistemeve.
Një problem i veçantë lidhet me skemat që e urdhërojnë autorin e veprës penale që të
paguajë dëmet, pasi ato paguhen rrallë; shumë pak persona të trafikuar në çdo shtet të këtij
studimi kanë marrë dëmshpërblim.
Dëmshpërblimi nga skema shtetërore siguron që kërkuesi të marrë të paktën një pjesë të
dëmshpërblimit, edhe pse ajo nuk mbulon të gjitha humbjet. Për këtë arsye, skemat
shtetërore kanë mundësi të japin drejtësi dhe rrjedhimisht ato duhet të krijohen ose të
përmirësohen nëpërmjet zgjerimit të kritereve të përfitimit. Duke u nisur nga kufizimet
buxhetore të skemave të tilla, ka rëndësi që të merret parasysh nëse skema të tilla duhet të
mbulojnë veprat penale të të gjitha llojeve ose humbjet e të gjitha llojeve.
Kufizimi i llojeve të veprave do të ulte numrin e viktimave që kanë të drejtë të kërkojnë
200