Dëmshpërblimi për personat e trafikuar dhe të shfrytëzuar - DCAF

Procesi gjyqësor sipas së drejtës së punës
Në Francë të gjithë punëtorët kanë formalisht mbrojtje në nivel minimal, edhe kur janë të
punësuar në mënyrë të parregullt. 165 Neni 341-6 i Kodit të Punës shprehet se punëdhënësi
është e vetmja palë përgjegjëse për marrjen në punë të punëtorit pa dokumente. Pra,
punëtori pa dokumente shihet si viktimë, dhe kështu duhet të ketë mundësi që t’i drejtohet
gjykatës për shkelje të të drejtave të tij nga ana e punëdhënësit. Kjo bazohet në prezumimin
se punëdhënësi ka përfituar nga dhënia e pagës së ulët, shmangia e detyrimeve të sigurimeve
shoqërore etj. Të drejtat e punëtorit rrjedhin nga ekzistenca e marrëdhënieve të punës me
punëdhënësin. 166 Kështu, punëtori i parregullt ka të drejtë të ketë një rrogë të denjë (që nuk
mund të jetë më e ulët se paga minimale e garantuar); pagesën e orëve të punës jashtë orarit;
përfitime sipas marrëveshjes kolektive që ka punëdhënësi; dëmshpërblimin e ditëve të
pushimit të paguara; si dhe pagesë në rast se përfundon marrëdhënia e punës (e cila nuk
mund të jetë më pak se një pagë mujore).
Ka gjithnjë pengesa ligjore për të provuar se ka pasur një marrëdhënie pune midis
punëdhënësit dhe punëtorit të parregullt. Mundësitë janë të kufizuara edhe kur ka prova me
dëshmitarë, prandaj edhe konsiderohet si thelbësor shërbimi i këshillimit nga sindikata. Për
të pasur shërbim të tillë, nuk është e nevojshme anëtarësia në sindikatë.
OJF-të GISTI 167 dhe PICUM raportojnë se gjykatat franceze janë gjithnjë e më tepër të
prirura t’i konsiderojnë punëtorët pa dokumente si punëtorë të pavarur (travailleurs
indépendants), veçanërisht kur ata punojnë në shtëpi. Kështu, ata kanë përgjegjësi ligjore
dhe nuk konsiderohen si viktima me të drejta. Parimi sipas të cilit emigrantët pa dokumente
të punësuar në mënyrë të parregullt konsiderohen si viktima, po zbatohet gjithnjë e më
rrallë. Si rezultat, mbrojtja ligjore dhe kompensimi i pagave të papaguara po bëhen shumë
më të vështirë për t’u siguruar.
Kur studiuesit e ILO-s intervistuan juristë francezë në lidhje me ushtrimin e këtyre të
drejtave, iu tha se megjithëse e drejta për të kërkuar dëmshpërblim për shkelje të të drejtave
të punës ekziston formalisht, nuk ka garanci që autoritetet e emigracionit nuk do ta
shfrytëzojnë procesin për të arrestuar viktimën ose ta ndalur atë. Intervistat treguan se
165 Informacion i marrë nga faqja e Internet-it e PICUM: http://www.picum.org/article/basic-socialrights-france
dhe Sans papiers mais pas sans droits (Pa dokumenta, por jo pa të drejta), botimi i 4-t,
(GISTI, qershor 2006), faqet 49-51, në adresën http://www.gisti.org/doc/publications/2004/sanspapiers/index.html
.
166 Kjo parashikohet në nenin L 341-6-1 të Kodit të Punës.
167 V. cit., shënim 165, Sans papiers mais pas sans droits, faqe 51.
81