Dëmshpërblimi për personat e trafikuar dhe të shfrytëzuar - DCAF

“(2) …1) Kthimi në natyrë i pasurive apo kundravleftës së pasurive të humbura apo
të shkatërruara si pasojë e faktit të ndaluar nga legjislacioni penal;
2) Shpërblimi për shpenzimet e sigurimit të pasurive të humbura apo të
shkatërruara apo për të rivendosur cilësinë, imazhin tregtar, si dhe
zhdëmtimin për pasuritë e dëmtuara;
3) Dëmshpërblim për fitimin e munguar si pasojë e veprave të ndaluara nga
legjislacioni penal;
4) Zhdëmtim i dëmeve morale si dhe, në disa raste, të dëmtimit ndaj emrit të
mirë në profesion.
(3) Dëm material quhet ai dëm i lidhur me kryerjen e një veprimi të ndaluar nga e
drejta penale, atëherë kur mund të përkthehet në shpenzime për:
1) Trajtimin dhe përkujdesjen e palës së dëmtuar;
2) Varrimin e palës së dëmtuar;
3) Pagesën e sigurimeve, zhdëmtimeve dhe pensioneve;
4) Zbatimin e kontratës së depozitimit të pasurive.
(4) Për të caktuar sasinë e zhdëmtimit monetar të dëmit moral, gjykata merr në
konsideratë vuajtjen fizike të viktimës, dëmin estetik, humbjen e shpresës në jetë,
humbjen e besimit te besnikëria bashkëshortore, humbjen e nderit nga shpifja,
vuajtjen psikologjike të pësuar nga vdekja e të afërmve, etj.”
Këto janë përkufizime mjaft të zgjeruara të dëmeve që do të përfshinin paga të papaguara
dhe vuajtje fizike. Kështu, ato u mundësojnë viktimave liri të gjerë veprimi për t’u kërkuar
dëmshpërblim, si dhe gjyqtarëve hapësirë të mjaftueshme ligjore për të dhënë dëmshpërblim
në rast se ka prova të mjaftueshme për dëmet.
Procedura penale vendase bën dallimin e “viktimës së një krimi,” “palës civile,” “palës së
dëmtuar” dhe “dëshmitarit.” Tërësia e të drejtave proceduriale të të interesuarit varet nga ky
status. Viktimat kanë të drejtë të kërkojnë të njihen si palë e dëmtuar apo palë civile. 191
191 Sipas OJF-së CPTW, Raporti i Veprimtarive 2003-2006 f.19, kategorizimi i viktimave të trafikimit
të përfaqësuara prej tyre grupohet si vijon:
“Si viktima – të numrit total të personave të trafikuar, vetëm 22% u pranuan në gjykim si viktima,
shumë e cila është një e pesta e personave të trafikuar.
Si persona të dëmtuar – 79% e numrit total të personave të trafikuar u pranuan në gjykim si persona
të dëmtuar. Një në çdo pesë persona të trafikuar (10%) është konsideruar në gjykim si person i
dëmtuar disa herë. Si pasqyron kjo kategoritë e dhëna më lart?
Si palë civile – janë pranuar në gjykim ato viktima që kërkuan përcaktimin dhe dëmshpërblimin për
dëme të shkaktuara ndaj tyre nga krimi. Pra, përbëjnë 85% të numrit të përgjithshëm të viktimave”.
89