Dëmshpërblimi për personat e trafikuar dhe të shfrytëzuar - DCAF

Procedurat për marrjen dhe zbatimin e zhdëmtimit duhet të jenë të lehta për t'u
përdorur dhe të ndjeshme ndaj të miturve.
37. Me kusht që proceset duhet të jenë gjithmonë të ndjeshme ndaj të miturve
dhe të respektojnë këto udhëzime, duhet nxitur bashkimi i proceseve penale dhe
zhdëmtuese, së bashku me procedurat e drejtësisë jo zyrtare dhe me dënime
joformale jashtë burgjeve (“community justice”), siç janë format e drejtësisë të
quajtura “restorative justice” (kur keqbërësit marrin përgjegjësinë për veprimet
e tyre dhe riparojnë dëmet e bëra në mënyra të ndryshme).
38. Zhdëmtimi mund të përfshijë kthimin e dëmit nga ana e autorit të veprës
penale të urdhëruar në çështjen penale, ndihmë nga programe shtetërore për
dëmshpërblimin e viktimave si dhe dëme, pagesa e të cilave urdhërohet në
çështjen civile. Ku është e mundur, duhen të trajtohen edhe kostot e riintegrimit
arsimor dhe shoqëror, të kujdesit mjekësor, të kujdesit për shëndetin mendor
dhe të tarifave të avokatëve. Duhen parashikuar procedura të cilat sigurojnë
zbatimin automatik të urdhrave për zhdëmtim dhe pagimin e zhdëmtimit,
përpara se të aplikohen gjoba.”
Udhëzuesi i Referencave i UNICEF-it për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve, Viktima të
Trafikimit, në Evropë, i mbështetur në Udhëzimet për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve
që janë Viktima të Trafikimit, rithekson kërkesën për të informuar dhe për të ndihmuar
fëmijët që janë viktima, si dhe paraqet një listë të gjatë të llojeve të dëmeve dhe humbjeve që
duhen shpërblyer, duke përfshirë dëmet materiale dhe morale (si dhe për shanset e
humbura, si arsimimi), pavarësisht nga natyra e punës. 563
Parimet e Rekomanduara dhe Udhëzimet mbi të Drejtat e Njeriut dhe mbi Trafikimin e
Qenieve Njerëzore të UNHCR-së 564 e lidhin çështjen e konfiskimit të pasurive nga kriminelët
me dëmshpërblimin e viktimave të trafikuara. 565 Kjo temë është përzgjedhur nga OSBE-ja
(shih më poshtë). Ajo bën thirrje që interesat e fëmijëve të mbrohen gjatë procedurave të
dëmshpërblimit. 566 Udhëzimi 9 i lidh të drejtat e viktimave për zhdëmtim (duke përfshirë
dëmshpërblim) me “disponueshmërinë e asistencës ligjore dhe të ndihmave të tjera
materiale,” si dhe me informacionin që gjendet lehtë dhe me të drejtën për të qëndruar në
atë shtet ndërkohë që procedurat ligjore janë në zhvillim e sipër.
563 Përgatitur nga Mike Dottridge për zyrën rajonale të UNICEF-it për CEE/CIS, 2006, f. 99-101.
564 Raporti i Komisionerit të Lartë të Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Njeriut përpara Këshillit
Ekonomik dhe Social, E/2002/68/Add.1, ECOSOC, 20 maj 2002.
565 Po aty, Udhëzimi 4.
566 Po aty, Udhëzimi 8.
224