full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Współdziałanie i sprzeczność w przejawach zdolności motorycznych (II)
Uwagi
Wskaźnik II, podobnie jak konkurencje mierzone czasem,
ma odwróconą skalę pomiarową. Wskaźnik III,
utworzony z dwóch wskaźników mających w składzie
wyniki biegu na 1500 m, zbyt mocno podkreśla znaczenie
tej konkurencji. We wskaźniku IV na pozór równorzędne
są udziały poszczególnych konkurencji. Jeżeli
jednak uwzględni się ich współczynniki zmienności
(100 m V = 1,98; 1500 m V = 4,04; kula V = 5,11), to
ujawni się przewaga wpływu rzutu kulą nad obu biegami,
szczególnie nad sprintem. Wskaźnik V zapewnia
jednakowy udział wszystkich trzech składowych wskaźnika
dzięki podniesieniu obu biegów do odpowiednich
potęg.
We wskaźnikach ilorazowych i iloczynowych udział
poszczególnych cech nie jest jednakowy, lecz zachowuje
proporcje współczynników zmienności cech składowych
[22, 23]. Aby uzyskać jednakowy wpływ cech
tworzących wskaźnik, trzeba podnieść je do takiej
potęgi, aby wartości ich współczynników zmienności
były jednakowe. We wskaźniku V za pomocą postępowania
iteracyjnego określono dla obu biegów wykładniki
potęgowe (dla 100 m – 2,54; dla 1500 m – 1,24).
W efekcie tych działań współczynniki zmienności obu
biegów osiągnęły wartość 5,11%, zrównując się pod
tym względem z pchnięciem kulą.
Wyniki
W podstawowej grupie wieloboistów i pierwszej dziesiątce
znaki współczynników korelacji były wprawdzie
dodatnie, lecz ich wartości nie osiągnęły poziomu istotności.
W następnych dziesiątkach znaki współczynników
„r” na przemian zmieniały się, co skłoniło do utworzenia
większych zespołów. Po złączeniu zawodników
w grupy 30-osobowe uzyskano w pierwszej (I) korelację
r – .26 statystycznie nieistotną. W pozostałych grupach
współczynniki – .08 i .07 wskazują na brak związków.
Nieoczekiwanie w 120-osobowej grupie studentów
związek między tymi konkurencjami okazał się istotny
na poziomie 0,05, a w pierwszych czterech dziesiątkach
współczynniki Spearmana osiągnęły kolejno wartości
od .87 do .42 (tabela 2). W zwiększonych do 30
osób grupach uzyskano współczynniki „r”: I gr. – .52,
II gr. – .37, III gr. – .23, IV gr. – .40 (przy poziomie
istotności 0,05 – .36; 0,01 – .46). Niejednoznaczne
związki w grupie zawodników, w przeciwieństwie do
istotnych korelacji wskazujących na wyraźną sprzeczność
między analizowanymi konkurencjami studentów,
skłoniły do dalszych badań. Korelacje w dziesiątkach
najlepszych i najsłabszych wieloboistów tylko kierunkiem
znaków wskazują na występowanie antagonizmu
(tabela 3). Podobne sytuacje obserwuje się tylko
w zespole studentów maksymalnie różniących się
wynikami w rzucie kulą (tabela 3). W tej konkurencji
różnice w budowie somatycznej między osiągającymi
skrajne rezultaty okazały się bardzo duże (tabele
4 i 5). W biegu przeszło o 50 sekund lepszy czas
osiągnęli studenci dysponujący słabszymi warunkami
somatycznymi, podczas gdy parametry cech budowy
ciała wieloboistów praktycznie się nie różniły (tabele 6
i 7). Wysoki poziom przygotowania sprawnościowego
okazał się czynnikiem ograniczającym wpływ budowy
ciała na wyniki. We wszystkich grupach studentów, niezależnie
od ich liczebności, odnotowano wyższe w po-
Tabela 8. Wskaźnik I, wartość, składowe, dane uzupełniające
Table 8. Index I, value, components, supplementary data
Lp.
Ranga
Rank
Wsk.
Index
Pchnięcie
kulą
Shot
put
Bieg na
1500m
1500 m
run
Bieg na
100 m
100 m run
Punktacja
Score
Wysokość
ciała
Body
heigth
Masa
ciała
Body
mass
[m] [s] [s] [pkt] / [pts] [cm] [kg]
Wsk.
Rohrera
Rohrer
index
1 5 63,2 16,42 259,8 10,70 8832 200 102 1,28
2 95 61,7 16,32 264,7 10,99 8261 191 80 1,15
3 35 61,7 15,78 255,9 11,05 8506 191 85 1,22
4 7 61,5 16,30 265,2 11,06 8792 191 93 1,34
5 14 60,9 16,03 263,1 10,87 8698 190 90 1,31
–
x1–5 31,2 61,78 16,170 261,73 10,934 8617,8 192,6 90,0 1,258
– 23 –