full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Kinga Tucholska, Marian Fiedor
poziomie wyników średnich), jednak jego rozkład
w badanej grupie jest niejednorodny.
2. Poziom aktywności ruchowej (AR) – ustalany w grupie
uczniów 10–17-letnich – nie wykazuje związku
z wiekiem życia badanych.
3. Struktura motywów, skłaniających do podejmowania
pozaszkolnej aktywności ruchowo-sportowej,
jest zależna od wieku i płci badanych uczniów
(por. tab. 14).
4. Grupy o różnym poziomie aktywności ruchowej
różnicuje w sposób statystycznie istotny jedynie nastawienie
„prozdrowotne” w kontekście uprawiania
sportu. Uczniowie aktywni ruchowo angażują się
w sport, mając przede wszystkim na względzie fakt,
iż sprzyja to ich zdrowiu. Siła działania pozostałych,
mierzonych skalą ATPA motywów podejmowania
pozaszkolnej aktywności sportowo-ruchowej nie
różnicuje grup skrajnych.
Wyniki przeprowadzonych badań empirycznych
pozwoliły potwierdzić hipotezę pierwszą, w której sugerowano
istnienie znaczących różnic w strukturze motywacji
uczniów aktywnych sportowo i nieaktywnych.
Zidentyfikowano wprawdzie tylko jedną, ale statystycznie
istotną różnicę w strukturze motywacji tych osób.
Jak zaznaczono już wcześniej, odpowiada ona wyraźnej
postawie prozdrowotnej skłaniającej do uprawiania sportu,
którą stwierdzono u uczniów aktywnych ruchowo.
W hipotezie drugiej zakładano, iż większa aktywność
ruchowa uczniów wiąże się z motywacją społeczną do
jej podejmowania oraz z chęcią odprężenia się. Nie została
ona potwierdzona wynikami badań. Wyniki badań
pozwoliły natomiast potwierdzić hipotezę trzecią i czwartą.
Zakładano w nich, iż dla dziewcząt typowa jest motywacja
estetyczna i społeczna, natomiast dla chłopców
szczególnie ważne są motywy sprawności fizycznej i doświadczenie
ryzyka. Analiza uzyskanych danych umożliwiła
zidentyfikowanie także innych motywów skłaniających
chłopców i dziewczęta do podejmowania aktywności
sportowej. Nie została potwierdzona hipoteza piąta,
w której zakładano, iż nie występują różnice w strukturze
motywacji dzieci i młodzieży. Zidentyfikowano statystycznie
istotne różnice w poziomie motywacji zdrowotnej
dotyczącej odprężenia i sprawności fizycznej w tych
dwóch badanych grupach wiekowych.
Podsumowanie
Wyniki badań przedstawione w tym opracowaniu jednoznacznie
wskazują, iż postępujące we współczesnym
świecie procesy mechanizacji i urbanizacji wzmagają
potrzebę bardziej intensywnego działania w zakresie
wychowania dzieci i młodzieży do kultury fizycznej.
Wychowanie to jest niezbędnym elementem profilaktyki
prozdrowotnej, zarówno gdy chodzi o zdrowie fizyczne,
jak i pełnię zdrowia psychicznego oraz prawidłowy rozwój
osobowości i uzyskania dobrostanu. Szczególne
znaczenie ma w tym względzie, jak się okazuje, właśnie
kształtowanie u młodych ludzi przekonania o korzystnym
wpływie aktywności ruchowo-sportowej na
zdrowie ogólne. Przekonanie o tym, że ruch to zdrowie,
i że ze względu na nie warto podejmować wysiłek fizyczny,
w sposób najbardziej znaczący różnicuje grupę
uczniów aktywnych od nieaktywnych ruchowo.
Odpowiedzialność za kształtowanie pozytywnych
nawyków higienicznych i racjonalnego trybu życia
(w tym właściwych przyzwyczajeń żywieniowych czy
zrównoważonych proporcji czasu pracy, snu oraz odpoczynku
– również aktywnego) spoczywa przede
wszystkim na członkach rodziny, a także na szkole –
szczególnie na nauczycielach wychowania fizycznego
oraz wychowania zdrowotnego. Realizowanie programu
wychowania do i przez kulturę fizyczną spoczywa
również na instytucjach takich jak kluby sportowe, które
powołane są do zaspokajania potrzeb rekreacyjno-
-sportowych dzieci i młodzieży.
Punktem wyjścia do rozbudzenia i utrwalenia na
całe życie właściwych nawyków, wyrażających się m.in.
prowadzeniem aktywnego trybu życia w czasie wolnym,
jest uświadomienie naturalnej dla każdego człowieka
potrzeby aktywności ruchowej oraz zwrócenie uwagi
na koszty zdrowotne, jakie wiążą się z jej zaniedbywaniem.
Zabawy ruchowe i aktywny wypoczynek, np.
turystyka czy uprawiane w celach rekreacyjnych sporty,
należy postrzegać jako ważne elementy zdrowego
trybu życia i praktyczny wyraz troski o własny wszechstronny
rozwój i zdrowie. Następnym krokiem powinno
być rozpoznanie indywidualnych zdolności i zainteresowań
oraz – odpowiednio do nich – przedstawienie różnych
możliwości form realizacji potrzeby ruchu. Należy
przy tym popularyzować takie sporty i gry ruchowe,
które można uprawiać przez całe życie – indywidualnie
lub w gronie rodziny czy przyjaciół (tak by zaspokajać
szczególnie ważne dla niektórych potrzeby społeczne)
i które nie wymagają skomplikowanych urządzeń sportowych.
Przy okazji można wzmacniać w sposób skuteczny
motywację do podejmowania aktywności ruchowej odwołując
się do charakterystycznych dla dzieci potrzeb
m.in. do możliwości odprężenia się czy poprawy spraw-
– 40 –