full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Andrzej Jopkiewicz, Agata Jopkiewicz, Magdalena Lelonek
30-second sit-ups. As far as coordination abilities are concerned, the following were assessed: simple reaction
time, static balance, dynamic balance, sense of direction, upper extremity movement speed and lower extremity
movement speed. As regards mental capacity, the results obtained by the children in the Raven’s Progressive
Matrices test were taken into consideration.
Results and conclusions. The researchers documented significant differences, among both girls and boys,
in the level of fitness abilities and mental capacity, to the advantage of children characterized by increased movement
activity. No differences were observed (except for the simple reaction time) in the range of coordination
abilities. Noticed differences are connected with both selection process and practising kind of sport. However,
it needs further observations.
Wstęp
Poziom sprawności psychofizycznej dzieci zależy od
wielu czynników. Jednym z nich jest podejmowana od
najmłodszych lat systematyczna aktywność fizyczna.
Do licznych jej form dostępnych dla dzieci należy tenis
– jeden z najbardziej znanych i elitarnych sportów
na świecie. Podstawowym założeniem początkowego
etapu treningu tenisowego jest dostarczanie dzieciom
radości i zabawy oraz dbałość o ich wszechstronny
rozwój fizyczny i motoryczny. Stąd celem pracy jest
odpowiedź na pytanie, czy i w jakim stopniu systematycznie
podejmowana aktywność fizyczna, jaką jest
gra w tenisa, wiąże się z różnym poziomem sprawności
psychofizycznej i umysłowej dziesięciolatków.
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednak łatwa, gdyż
interpretację wyników badań prowadzonych wśród trenujących
i nietrenujących utrudnia m.in. indywidualne
zróżnicowanie tempa dojrzewania [1].
Materiał i metoda
Badaniami przeprowadzonymi w 2003 roku objęto
166 dzieci, w tym 80 dziewcząt i 86 chłopców w wieku
10 lat, uczęszczających do kieleckich szkół podstawowych.
Było wśród nich 132 dzieci biorących udział
wyłącznie w obowiązkowych zajęciach wychowania
fizycznego oraz 34 zawodników Międzyszkolnego
Uczniowskiego Klubu Sportowego „Gemik”. Dzieci
te uczęszczały na zorganizowane zajęcia ruchowe
od siódmego roku życia w wymiarze 3–6 godzin w tygodniu.
Ilość godzin treningowych ulegała stałemu
zwiększaniu, w pierwszym roku wynosiła 3 godziny,
w drugim roku 4 godziny, a w trzecim – 5–6 godzin
tygodniowo.
Dzieci zostały zakwalifikowane do uprawiania
sportu na podstawie testu sprawnościowego oraz obserwacji
trenerskiej. Test kwalifikacyjny obejmował następujące
próby: bieg na 30 m z rakietą tenisową, rzut
piłeczką tenisową z pozycji stojącej oraz test zbierania
piłeczek, tzw. „gwiazda” [2]. Wybór zestawu prób był
propozycją własną trenerów klubu. W treningu stosowano
środki o charakterze wszechstronnym, a więc te,
które rozwijają potencjał ruchowy dziecka i nie mają
bezpośredniego wpływu na kształtowanie dyspozycji
specjalistycznych [3]. Na zajęciach dominowały zatem
gry i zabawy rozwijające szybkość, koordynację,
podstawowe formy ruchu (skoki, biegi, rzuty różnego
rodzaju) oraz mini gry sportowe [4, 3]. Jednym z elementów
treningu były również zabawy z rakietami i piłkami
tenisowymi.
Za pomocą antropometru i wagi lekarskiej dokonano
pomiarów wysokości i masy ciała, które wykorzystano
do obliczeń wskaźnika BMI oraz wieku rozwojowego
badanych dzieci.
Do oceny poziomu zdolności kondycyjnych zastosowano
wybrane próby wchodzące w zakres Międzynarodowego
Testu Sprawności Fizycznej [5], a mianowicie:
1) skok w dal z miejsca – siła eksplozywna kończyn
dolnych,
2) bieg wahadłowy na dystansie 4 x 10 m z przenoszeniem
klocków – próba zwinności,
3) skłony tułowia w przód w staniu – próba gibkości,
4) siady z leżenia tyłem wykonywane w czasie 30 s.
– siła dynamiczna mięśni brzucha.
Oceniając zdolności koordynacyjne wykorzystano
następujące próby [6, 7]:
1) stanie obunóż na równoważni Fleishmana – równowaga
statyczna,
2) marsz w przód po rozecie Mekoty – równowaga dynamiczna,
3) podskoki do celu – orientacja przestrzenna,
4) stukanie w krążki – szybkość ruchów kończyny górnej,
5) przenoszenie nogi nad podpórką – szybkość ruchów
kończyny dolnej,
6) chwyt pałeczki Ditricha lewą i prawą ręką – czas
reakcji prostej.
– 64 –