full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

More documents

Recommendations

Info

Jan Strugarek wydatku energetycznego, intensywności wysiłku (rejestrowanie pulsu) czy badaniu ruchów ciała. Ważnym elementem, na który należy zwrócić uwagę, jest przydatność urządzenia. Winno ono być stosunkowo niedrogie, cechować się jak najmniejszymi niedogodnościami dla badanego, a jego obsługa nie powinna nastręczać jakichkolwiek problemów technicznych. Do podstawowych kryteriów, jakimi trzeba kierować się przy wyborze najbardziej właściwego instrumentu badawczego, należy zaliczyć: • precyzję i dokładność pomiaru – uzyskiwanie spójnych wyników o stałych wartościach, • rzetelność – osiąganie wewnętrznej i zewnętrznej wiarygodności, • powtarzalność – możliwość przeprowadzenia badań w różnych warunkach, • swoistość dokonywanego pomiaru, • czułość urządzenia. Z tych powodów w literaturze przedmiotu występują pewne rozbieżności dotyczące zalet i słabości dostępnych narzędzi badawczych, to zaś powodować może dylematy co do słuszności wyboru najbardziej stosownego przyrządu. Istnieje więc potrzeba kontynuacji prac badawczych mających na celu konstrukcję i wdrożenie nowego typu urządzeń zapewniających maksymalną dokładność, trafność i rzetelność pomiaru. Obecnie stosowanych w badaniach i szeroko opisanych jest wiele rozmaitych typów urządzeń, za pomocą których można dokonywać pomiaru aktywności fizycznej różnych populacji. Do najbardziej powszechnych należą pulsometry, krokomierze, akcelerometry. Identyfikacja pulsu w badaniach aktywności fizycznej jest stosowana głównie do oceny wydatku energetycznego [2]. Podstawową zaletą pulsometrów jest zdolność pomiaru zmieniającej się intensywności podczas wysiłków aerobowych [3]. Zmiany pulsu nie są jednak jedynie wynikiem aktywności fizycznej i mogą być także spowodowane czynnikami z nią nie związanymi, takimi jak emocje, temperatura otoczenia, poziom wytrenowania organizmu. Wpływać one mogą na przeszacowanie zdiagnozowanego poziomu wydatku energetycznego [3]. Podstawową wadą tych urządzeń jest ich nieprzydatność w identyfikacji wysiłków anaerobowych [3]. Badania aktywności fizycznej prowadzone za pomocą krokomierzy wskazują na niedokładności pomiaru zarówno w ocenie liczby zarejestrowanych kroków, jak i w pomiarze dystansu pokonywanego przez badanych. Urządzenia te niezbyt dokładnie różnicują długość kroku oraz są dużo mniej precyzyjne w przypadku pomiarów prowadzonych u osób otyłych [4]. Schneider i wsp. [5] porównywali 13 różnych modeli krokomierzy w 24-godzinnym okresie. Stwierdzili, że niektóre z nich niedoszacowują liczby zarejestrowanych kroków (błąd sięga 25%), natomiast inne znacznie ją przeszacowują (błąd dochodzi do 45%). Niedokładności stwierdzono również w odniesieniu do intensywności wysiłku. Badania porównawcze dotyczące szybkości marszu [6] wskazują, że większość testowanych urządzeń zawyża liczbę rejestrowanych kroków podczas wolnego tempa marszu (54 m/min), natomiast zaniża ją podczas tempa szybkiego (107 m/min). Najbardziej dokładne pomiary [6, 7] stwierdzono podczas marszu w tempie umiarkowanym (80 m/min). Oprócz wspomnianych ograniczeń, związanych z dokładnością wykrywania zmian w szybkości chodu, częstotliwości i czasu trwania, urządzenia te posiadają również zalety do których zaliczyć trzeba ich niewielki koszt, minimalny ciężar, łatwość w użyciu i to, że stanowią dodatkową motywację dla użytkowników [5, 8]. Ważnymi i stosowanymi obecnie powszechnie w badaniach aktywności fizycznej narzędziami pomiarowymi są akcelerometry. Te niewielkie, jedno- (oś pionowa) lub wieloosiowe (oś pionowa, poprzeczna i strzałkowa) urządzenia wyposażone w elektromechaniczne, optyczne lub piezoelektryczne czujniki ruchu rejestrują liniowe lub kątowe przyspieszenia podczas ruchu różnych części ciała. Jakkolwiek możliwości rejestrowania ruchomości ciała nie ograniczają się jedynie do ruchów lokomocyjnych, to badania potwierdzają ich największą dokładność podczas chodu lub biegu po równym terenie [9, 10]. Główne błędy pomiarowe większości aktualnie wykorzystywanych w badaniach modeli akcelerometrów wynikają z niedokładności wykrywania dodatkowego wydatku energetycznego związanego z ruchami górnej części tułowia, przenoszenia ciężarów czy poruszania się w grząskim lub pagórkowatym terenie [11, 12]. W zależności od testowanego modelu stwierdzono, że niedoszacowują one wydatku energetycznego w granicach od 42 do 67% [13]. Ograniczenia dotyczą większości naturalnych aktywności człowieka związanych z jego codzienną działalnością, taką jak prace domowe i ogrodowe oraz wiele form rekreacji [11]. Wzbogacenie zbieranych w poszczególnych eksperymentach danych o indywidualne diariusze aktywności badanych oraz wykorzystanie akcelerometrów z wbudowanym wewnętrznym zegarem czasu rzeczywistego (real-time clocks), mogą być pomocne w rozróżnieniu poszczególnych rodzajów zachowań [14]. – 82 –
Nowe możliwości obiektywnego pomiaru podstawowych parametrów aktywności fizycznej Szereg przedstawionych ograniczeń, wynikających z niedokładności pomiarów stosowanych dotychczas narzędzi badawczych, jest jednym z głównych powodów prowadzenia nieprzerwanych badań nad ich modernizacją. Jedną z ciekawszych pozycji stanowi nowy model akcelerometru jednoosiowego activPAL TM [15]. Podstawową różnicą pomiędzy tym urządzeniem a dotychczas stosowanymi modelami jest jego umiejscowienie na ciele testowanej osoby (większość standardowo stosowanych urządzeń umieszczana jest na pasie w połowie odcinka pomiędzy pępkiem a kolcem biodrowym). Aparat o wymiarach 53 × 35 × 7 mm, ważący zaledwie 20 gramów (łącznie z baterią zasilającą), wyposażony w piezoelektryczny czujnik, jest przyklejany za pomocą hipoalergicznej taśmy samoprzylepnej na udzie, w połowie odcinka pomiędzy kością biodrową a kolanem (rys. 1). Alternatywnie przyrząd może być noszony na wierzchniej odzieży. Ryc. 1. [15] Fig. 1. [15] Urządzenie posiada zdolność nieprzerwanego 8- -dniowego rejestrowania: • zachowań sedentarnych (siedzenie, leżenie) z dokładnością do 1 s, • czasu spędzonego w pozycji stojącej z dokładnością do 1 s, • czasu marszu w określonym rytmie z dokładnością do 1 s, • liczby wykonanych kroków – dokładność ok. 99%, • rytmu marszu w poszczególnych interwałach (ilość kroków w ciągu minuty) dokładność do 1 kroku na minutę, • ilości zmian postawy (od leżenia lub siadu do postawy wyprostowanej), • wydatku energetycznego będącego miarą poszczególnych parametrów aktywności. Istotną różnicą pomiędzy activPAL TM a dotychczas stosowanymi krokomierzami czy akcelerometrami jest zdolność bardzo czułego rozróżniania dziennego limitu czasu spędzonego zarówno w pozycji wyprostowanej, jak i w pozycjach sedentarnych (siedzenie, leżenie). Dokładność wskazań nowego urządzenia, porównywano z dwoma typami krokomierzy: Yamax Digi-Walker SW- 200 i Omron HJ-109-E [16]. Wyniki tych badań, wskazują na znacznie większą precyzję pomiaru nowego miernika, szczególnie w odniesieniu do szybkości marszu. Ryan i wsp. [16] testowali dokładność pomiaru urządzenia activPAL TM podczas marszu na bieżni mechanicznej 5 różnymi szybkościami (0,90m/s, 1,12m/s, 1,33m/s, 1,56m/ s i 1,78m/s) oraz w terenie, gdzie badani – w zależności od indywidualnych możliwości poruszali się w tempie wolnym, umiarkowanym i szybkim. Całkowity procent błędu dla activPAL TM był niższy niż 1,11% zarówno biorąc pod uwagę liczbę zarejestrowanych kroków, jak i rytm marszu. Na podstawie przeprowadzonych testów, stwierdzono bardzo wysoką precyzję pomiaru wyznaczonych szybkości marszu. Dla porównania, wskazania krokomierzy wykazywały znaczny błąd pomiaru podczas marszu w wolnym tempie – 0,9m/s (Yamax Digi-Walker SW- 200 ok. 33% a Omron HJ-109-E ok. 23% błędu), co potwierdza tezę o znacznym przeszacowaniu przeze mnie liczby kroków rejestrowanych podczas marszu w wolnym tempie zarówno na bieżni, jak i w terenie. Analizie poddano również rzetelność pomiaru zmian postawy i zachowań sedentarnych w trakcie codziennej, rutynowej aktywności fizycznej [17]. Jako standardowe kryterium przyjęto bezpośrednią rejestrację zachowań za pomocą kamery video. Czas pozostawania w różnych postawach (pozycjach) był klasyfikowany wizualnie i porównywany ze wskazaniami activPAL TM . Analiza zapisu kamery (sekunda po sekundzie) i wskazań miernika wykazała całkowitą zgodność pomiarów we wszystkich postawach na poziomie 95,9% [17]. Godfrey i wsp. [18] podają, że zebrane przez nich w 60-godzinnym nieprzerwanym teście informacje, wskazują na 98% dokładność wykrywania przez activPAL TM statycznych i dynamicznych form aktywności. Potwierdzenie trafności i rzetelności pomiarów dokonanych tym nowym urządzeniem, może w znacznym stopniu ułatwić analizę i ocenę codziennej aktywności fizycznej różnych populacji, prowadząc do zobiektywizowania badań. – 83 –
Page 1 and 2:
KOMITET REHABILITACJI, KULTURY FIZY
Page 3 and 4:
ANTROPOMOTORYKA ISSN 1731-0652 KOMI
Page 5 and 6:
NR 38 AN TRO PO MO TO RY KA 2007 SP
Page 7 and 8:
NR 38 AN TRO PO MO TO RY KA 2007 OD
Page 9 and 10:
Od Redakcji kultury oraz nazewnictw
Page 11 and 12:
NR 38 AN TRO PO MO TO RY KA 2007 IN
Page 13 and 14:
NR 38 AN TRO PO MO TO RY KA 2007 IN
Page 15:
ROZPRAWY I ARTYKUŁY DISSERTATIONS
Page 18 and 19:
Adam Haleczko i wsp. notowano w zes
Page 20 and 21:
Adam Haleczko i wsp. Tabela 1. Śre
Page 22 and 23:
Adam Haleczko i wsp. Tabela 5. Ró
Page 24 and 25:
Adam Haleczko i wsp. Tabela 9. Wska
Page 26 and 27:
Adam Haleczko i wsp. Tabela 13. Gra
Page 28 and 29:
Adam Haleczko i wsp. [20] Haleczko
Page 30 and 31:
Kinga Tucholska, Marian Fiedor Wst
Page 32 and 33: Kinga Tucholska, Marian Fiedor Dob
Page 34 and 35: Kinga Tucholska, Marian Fiedor 22 2
Page 36 and 37: Kinga Tucholska, Marian Fiedor 11 1
Page 38 and 39: Kinga Tucholska, Marian Fiedor Psyc
Page 40 and 41: Kinga Tucholska, Marian Fiedor pozi
Page 43 and 44: NR 38 AN TRO PO MO TO RY KA 2007 GE
Page 45 and 46: Genetyczne i środowiskowe uwarunko
Page 53: Genetyczne i środowiskowe uwarunko
Page 56 and 57: Wiesław Chwała, Wacław Mirek, Ed
Page 64 and 65: Andrzej Jopkiewicz, Agata Jopkiewic
Page 71 and 72: NR 38 AN TRO PO MO TO RY KA 2007 OC
Page 73 and 74: Ocena rozwoju motoryczności dzieci
Page 75 and 76: Ocena rozwoju motoryczności dzieci
Page 77: Ocena rozwoju motoryczności dzieci
Page 81: NR 38 AN TRO PO MO TO RY KA 2007 NO
Page 85 and 86: Nowe możliwości obiektywnego pomi
Page 87: POLEMIKI I DYSKUSJE DISCUSSIONS
Page 90 and 91: Wacław Petryński w całości, by
Page 92 and 93: Wacław Petryński zaleno wielodysc
Page 94 and 95: Wacław Petryński Trudno się oprz
Page 96 and 97: Wacław Petryński Neurofizjologia
Page 98 and 99: Wacław Petryński studentów. Wars
Page 101 and 102: NR 38 AN TRO PO MO TO RY KA 2007 O
Page 103 and 104: O książce - „Zarys budowy ruch
Page 105: O książce - „Zarys budowy ruch
Page 109 and 110: NR 38 AN TRO PO MO TO RY KA 2007 X
Page 111 and 112: X Międzynarodowa Konferencja Nauko
Page 113 and 114: X Międzynarodowa Konferencja Nauko
Page 115 and 116: NR 38 AN TRO PO MO TO RY KA 2007 KO
show all

full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?