full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Poziom sprawności psychofizycznej i umysłowej dzieci 10-letnich charakteryzujacych się różną aktywnością...
Należy sądzić, że jedną z przyczyn wyższego
poziomu zdolności kondycyjnych tenisistów jest ich
systematyczna aktywność fizyczna. Zajęcia tenisowe,
w których uczestniczyli rozwijają wszechstronnie ich
organizmy, a ponadto zaspokajają nie tylko ich potrzeby
biologiczne, lecz również społeczne. Zmienność metod
oraz środków stosowanych podczas treningów oraz
towarzysząca im atmosfera spontaniczności, sprzyjają
wszechstronnemu rozwojowi motoryki dzieci.
Jak wspomniano, inną przyczyną różnic może być
selekcja. Dzieci trenujące już na początku procesu
treningowego zostały wybrane spośród swoich rówieśników
na podstawie prób oceniających zwinność,
szybkość biegową oraz szybkość kończyny górnej.
Natomiast brak różnic istotnych statystycznie w niemal
wszystkich próbach oceniających zdolności koordynacyjne
może wynikać z faktu, iż układ nerwowy dzieci,
który zawiaduje sterowaniem ruchów, nie jest jeszcze
w tym wieku w pełni ukształtowany. W treningu tenisowym
– ze względu na specyfikę dyscypliny – kluczowe
jest doskonalenie zdolności równowagi, orientacji
przestrzennej oraz szybkości reagowania. Jednak
okres krytyczny dla kształtowania większości zdolności
koordynacyjnych, w którym następuje znaczne przyspieszenie
ich rozwoju, ma miejsce między dziesiątym
a dwunastym rokiem życia. Stąd też istotne byłoby
porównanie wyników tych dzieci w zakresie zdolności
koordynacyjnych pod koniec tego okresu, a więc za
około 2 lata.
Na uwagę zasługują lepsze wyniki osiągnięte przez
dzieci trenujące w zakresie szybkości reagowania.
Czas reakcji prostej według Geblewiczowej [11] w wieku
dziesięciu lat jest stosunkowo słaby, a poprawa
jego wartości do 17 roku życia jest mała, ale stopniowa.
Trening sportowy znacząco wpływa na poprawę
czasu reakcji. W przypadku badanych tenisistów przyczyną
osiągania lepszych wyników może być właśnie
trening sportowy, a więc częste wykonywanie różnych
zadań motorycznych, które polegają na jak najszybszym
wykonaniu określonego ruchu na daną podnietę
[11]. Bardzo prawdopodobne jest także i to, że u podstaw
dobrych wyników w zakresie czasu reakcji prostej
leży selekcja do sportu, a ponadto, jak podaje Sozański
[12], predyspozycje szybkościowe są w dużej mierze
uwarunkowane genetycznie.
Wnioski
1. Dzieci trenujące tenis cechuje wyższy poziom zdolności
kondycyjnych niż dzieci biorące udział wyłącznie
w obowiązkowych zajęciach wychowania
fizycznego w szkole. Różnice te wiążą się zarówno
z procesami selekcji (większym zaawansowaniem
wieku kalendarzowego i rozwojowego tenisistów),
jak i z wpływem zwiększonej aktywności fizycznej.
2. Tenisiści charakteryzują się wyższym poziomem
rozwoju umysłowego niż dzieci nietrenujące, co
może wiązać się nie tylko ze wspomnianymi wyżej
czynnikami, lecz również z uprawianą przez nich
dyscypliną sportową.
3. Brak istotnych różnic w poziomie rozwoju zdolności
koordynacyjnych między badanymi grupami dzieci
10-letnich, wynika zapewne z krótkiego etapu
progresywnego rozwoju tych zdolności oraz niezbyt
dużej rzetelności i obiektywności tych prób.
Wyjątek stanowi tylko czas reakcji prostej, co najprawdopodobniej
ma związek z treningiem tenisistów.
Wymaga to jednak dalszych obserwacji.
PIŚMIENNICTWO • LITERATURE
[1] Malina RM: Charakterystyka wzrastania i dojrzewania młodych
sportowców. Sport Wyczynowy, 1985; 12: 37–44.
[2] Królak A: Sprawdziany tenisistów. Warszawa COS
i RCMSzKfiS, 1997.
[3] Królak A: Tenis dla dzieci, nauczycieli, rodziców. Warszawa,
WSiP, 1999.
[4] The LTA Long Term Player Development Programme,
CD-ROM, LTA Coach Education.
[5] Malina RM: Wpływ ćwiczeń fizycznych na niektóre tkanki,
rozmiary i funkcje organizmu w trakcie rozwoju osobniczego.
Wychowanie Fizyczne i Sport, 1980; 1: 3-35.
[6] Raczek J, Mynarski W: Koordynacyjne zdolności motoryczne
dzieci i młodzieży. Katowice, AWF, 1992.
[7] Pilicz S: Powszechna karta sprawności fizycznej. Warszawa,
SiT, 1978.
[8] Jopkiewicz A, Pufal-Struzik I: Rozwój fizyczny a rozwój
umysłowy dzieci rozpoczynających naukę szkolną;
w: Jopkiewicz A (red.): Rozwój fizyczny i motoryczny
dzieci i młodzieży. Kiel. St. Eduk. Wczesnoszk.,1999; 1:
65–76.
[9] Unierzyski P: Dlaczego wielu zdolnych tenisistów nie
zostaje mistrzami; w: Materiały z VIII Międzynarodowej
Konferencji Trenerów Tenisa. Pruszków, PSTT-PZT,
2003.
[10] Jopkiewicz A, Suliga E: Biologiczne podstawy rozwoju
człowieka. Radom – Kielce, ITeE, 1998.
[11] Geblewiczowa M: Badania nad szybkością ruchów człowieka.
Warszawa, AWF, 1973.
[12] Sozański H (red.): Podstawy teorii treningu sportowego.
Warszawa, COS, 1999.
– 69 –