full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania wybranych zdolności koordynacyjnych – wyniki przekrojowych...
Materiał i metody
Materiał do niniejszego opracowania stanowią badania
przekrojowe 131 pełnych rodzin z terenów wiejskich
Kielecczyzny prowadzone w latach 2001–2002, które
objęły w każdym przypadku oboje rodziców oraz
ich dzieci: synów i córki, w sumie 126 chłopców i 136
dziewcząt w wieku 7–15 lat. Dzieci stanowiły tu „grupę
rodzinną”. Badania rodziców i ich dzieci przeprowadzono
w godzinach popołudniowych i wieczornych w domach
rodzinnych. Dodatkowo, aby wzbogacić materiał
(umożliwić normalizację poszczególnych cech, ocenić
zróżnicowanie środowiskowe, zwiększyć liczebność
badanych), zbadano 1024 uczennice i 964 uczniów ze
szkół podstawowych z tego terenu. Stanowili oni grupę
„porównawczą”.
Wiek badanych dzieci określono z dokładnością do
0,01 roku życia. Na tej podstawie kwalifikowano je do
odpowiedniej grupy wieku metrykalnego w taki sposób,
że np. do grupy 7-latków zaliczano dzieci, których
wiek zawierał się w przedziale 6,51–7,50. Analogicznie
postępowano z innymi grupami wieku metrykalnego.
Natomiast badani rodzice zostali zakwalifikowani do
dwu grup wiekowych: do 35. roku życia, i powyżej 35.
roku życia.
Liczebność osobników w poszczególnych kategoriach
wieku kalendarzowego i płci zestawiono w tabeli 1.
Badaniami objęto następujące podstawowe i możliwe
do zbadania w warunkach domowych predyspozycje.
1. Predyspozycje morfologiczno-strukturalne:
• Długościowe: wysokość ciała (b-v), długość tułowia
(wysokość siedzeniowa).
• Szerokościowe: szerokość barków (a-a), szerokość
bioder (ic-ic).
2. Predyspozycje koordynacyjne:
• Szybkość reakcji. Posłużono się tu „pałeczką
Dietricha” [15]. Zastosowano drewnianą laskę
o długości 90 cm z podziałką co 1 cm. Badany
siedział w rozkroku, przodem do badającego,
z nadgarstkiem położonym na oparciu krzesła.
Jego zadaniem – po usłyszeniu sygnału „gotów”
i puszczeniu laski – było jak najszybsze
zaciśnięcie na niej ręki. Próbę wykonywano 5
razy, odrzucano skrajne wyniki. Dalszej analizie
poddawano średnią arytmetyczną z pozostałych
prób. Wynik w centymetrach przeliczano
na sekundy wg wzoru:
2 h
g
gdzie: t – czas reakcji w sekundach,
h – wynik pomiaru w metrach,
g – przyspieszenie ziemskie.
t
Tabela 1. Liczebność osobników w poszczególnych kategoriach wieku kalendarzowego z „grupy rodzinnej „ i „grupy porównawczej”
Table 1. The number of characters in individual categories of calendar age from “family group” and “comparative group”
Wiek
Age
Grupa rodzinna
Family group
Chłopcy / Boys
Grupa porównawcza
Comparative group
Grupa rodzinna
Family group
Dziewczęta / Girls
Grupa porównawcza
Comparative group
7 12 74 11 81
8 15 116 15 123
9 14 108 16 129
10 17 119 17 117
11 14 122 19 133
12 14 107 17 112
13 15 111 15 114
14 13 103 16 108
15 12 104 10 107
28-46
Rodzice
Parents
126
Ojcowie n = 131
964
–
x wieku = 37,2
136
Matki n = 131
1024
–
x wieku = 35,7
– 45 –