Uvod - Vlada Crne Gore

EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA CRNU GORU 2008 - 2011. GODINE
MINISTARSTVO FINANSIJA CRNE GORE
Osim rasta kredita, u 2007. godini zabilježen je značajan porast depozita, koji su porasli za skoro dva puta i na kraju
2007. godine premašili iznos od dvije milijarde €. Pri tome su se depoziti stanovništva povećali sa 499,4 miliona € na
1.019,3 miliona €; tokom 2007. godine su rasli prosječno mjesečno po 6,2%. Ipak su krediti rasli brže od depozita, tako da
je koeficijent krediti/depoziti na kraju 2007. godine iznosio 1,08, što predstavlja pogoršanje u odnosu na kraj 2006. godine,
kada je iznosio 0,79. Pored rasta kamatnih stopa na svjetskom, odnosno evropskom tržištu, aktivne kamatne stope u Crnoj
Gori su opadale u prvoj polovini i bile stabilne tokom druge polovine 2007. godine i u decembru su bile za 0,85 procentnih
poena niže nego godinu dana ranije.
Prva tri kvartala 2008. godine karakterisao je vidno umjereniji rast kreditne aktivnosti banaka. Dok je prosječni mjesečni
rast kredita u prva tri kvartala 2007. godine iznosio 8,8%, u istom periodu 2008. bio je značajno niži i iznosio je 2,7%. Rast
ukupnih kredita za prvih devet mjeseci 2007. godine bio je 113,7%, dok je u istom razdoblju 2008. iznosio 27% (što je u
granicama rasta očekivanog preduzetim mjerama Centralne banke za usporavanje kreditnog rasta). Na kraju septembra
2008. godine, ukupni krediti su iznosili 2.852,3 miliona € ili 57,5% više u odnosu na isti mjesec 2007. godine.
Grafik 2.1.5: Godišnja promjena kredita banaka u %, u odnosu na krajeve kvartala
200
150
100
50
50
169 177
153
114
92
81
66
50
41 41 41 43 42
58
0
III VI IX
2004 2005 2006 2007 2008
Izvor: Centralna banka Crne Gore
Aktiva banaka je iznosila 3.407,7 miliona € na kraju drugog kvartala 2008. godine. U odnosu na kraj prvog kvartala, aktiva
je porasla za 9,1%. Porast aktive banaka u odnosu na kraj 2007. godine iznosio je 14,5%, a godišnji rast 60,5%. Ukupna
aktiva banaka na kraju juna 2008. godine bila je iznad nivoa planiranog BDP-a za 2008. godinu, tako da je pokazatelj odnosa
nivoa aktive na kraju juna i planiranog BDP-a iznosio 117%, dok je odnos ostvarene aktive za prva dva kvartala 2008. godine
i ostvarenog BDP-a u istom periodu iznosio 31,6%.
Opis/Period
Tabela 2.1.5: Osnovni monetarni pokazatelji
IX 2008.
XII 2007.
IX 2008.
IX 2007.
Novčana masa M21 8,8% 18,7%
Aktiva banaka 18,0% 38,7%
Ukupni krediti 27,0% 57,5%
Krediti privredi 23,7% 55,5%
Krediti stanovništvu 32,1% 61,2%
Ukupni depoziti 11,2% 27,8%
Depoziti privrede 3,3% 16,3%
Depoziti stanovništva 9,3% 20,7%
Izdvojena obavezna rezerva 11,0% 12,1%
Izvor: Centralna banka Crne Gore
Ukupni depoziti položeni kod banaka iznosili su 2.325,9 miliona €, na kraju septembra 2008. godine. Uz prosječni mjesečni
porast od 1,2%, na kraju septembra su dostigli iznos za 11,2% viši nego na kraju 2007., odnosno za 27,8% viši nego na kraju
istog mjeseca 2007. godine. Depoziti sektora stanovništva tokom prva tri kvartala 2008. godine su mjesečno (u prosjeku)
rasli po 1%, što je znatno niže od 7,1% iz istog perioda 2007. godine. Tokom prvog kvartala rasli su prosječno mjesečno za
1,3%, dok su u maju, junu i septembru zabilježili mjesečni pad od 0,6%, 0,7% i 0,8%, respektivno. Do usporavanja rasta
depozita ovog sektora došlo je usljed manjih SDI u nekretnine, što je predstavljalo značajan izvor rasta depozita, posebno
u 2007. godini. Istovremeno, promet na tržištu kapitala je značajno umanjen. Umanjen promet i pad berzanskih indeksa
uz dospijeće obaveza vraćanja kredita koji su korišćeni za trgovanje na tržištu kapitala u prethodnom periodu uticalo je na
usporavanje rasta depozita stanovništva. Takođe, značajno se smanjio i onaj dio depozita koji su ranije dolazili iz „slamarica“,
jer je većina tog dijela štednje već ušla u bankarski sistem ili na tržište kapitala.
15