Uvod - Vlada Crne Gore

EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA CRNU GORU 2008 - 2011. GODINE
MINISTARSTVO FINANSIJA CRNE GORE
Glavni problemi odnosno slabosti Crne Gore na području elektronskih komunikacija, a koji mogu imati negativne posledice
za kvalitetan razvoj konkurencije na tržištu elektronskih komunikacija, su sledeći:
- Agencija za telekomunikacije nije iskoristila privilegovan položaj nezavisnog regulatora u toku važenja starog Zakona o
telekomunikacijama, za uvođenje stvarne konkurencije.
- U izvještajima Evropske komisije, eksperti često iznose ocjene da će biti smanjena samostalnost Agencije, uvođenjem
novog Zakona - što je u suprotnosti sa stavovima Evropske komisije i Evropskog parlamenta. Pozicija novog zakona je upravo
takva, da Agencija uživa potpunu nezavisnost u kontekstu tržišne regulacije, ali ne i u politički osjetljivim područjima kao što
su upravljanje spektrom ili bezbjednošću elektronskih komunikacija (oko čega postoje dileme i u samim tijelima Evropske
Unije, tokom usvajanja izmjena regulatornog okvira iz 2002. godine).
- Sadašnje upravljanje spektrom nije efikasno i konzistentno i ne može se postići kroz postojeći model, “širokopojasni
pristup za sve” internet pristup.
- Poseban će problem biti pristup optimizaciji sveobuhvatne koristi od digitalne dividende kroz uvođenje novih bežičnih
pristupa i televizije visoke definicije, istovremeno osiguravajući zaštitu od intereferencije.
- Drugi problemi su vezani za legalnu sigurnost i efektivno i pošteno uređenje uskih grla koji ograničavaju tržišnu utakmicu,
kao što je dijeljenje prostora u zgradama što sada nije slučaj. Novi zakonski okvir omogućava da se dozvoli Ministarstvu i
Agenciji, da podzakonskim aktima urede ulaze u zgrade, kablovske cijevi, šahtovi i ulične ormare. Ovo bi bio ključni okidač za
investicije u nove mreže i povećanje konkurencije.
- Agencija nije uspjela da ostvari zaštitu potrošača u prethodnom zakonskom okviru , a novi okvir bi trebao da to promijeni.
Potrošači moraju imati izbor, a oni ga do sada nijesu imali. Trenutno je nemoguće zadržati broj pri promjeni lokacije ili
promjene paketa usluga ili promijeniti operatora u razumnom roku. Mora se uložiti dodatni napor da se omogući prenosivost
broja u roku od 3 dana koliki iznosi evropski cilj.
- I na kraju Agencija mora imati mogućnost da ima alate za prisiljavanje operatora na funkcionalno odvajanje jer se
pokazuje da su postojeća sredstva koja je Agencija imala podbacila i da nijesu uspjela ostvariti efektivnu konkurenciju na
tržištu. Implementacija funkcionalnog odvajanja mora omogućiti isti pristup mreži svima pod jednakim uslovima uključujući
i operatore sa značajnom tržišnom snagom i nove tržišne sudionike.
Uprkos brzom napretku Crne Gore u razvoju informatičkog društva, činjenica je da zemlja još uvek znatno zaostaje za
prosječnim vrijednostima u zemljama EU i ne realizuje planirane stope smanjivanja zaostajanja.
Tako je po uporednim analizama Cullen Internationala o razvoju SEE regiona u oblasti elektronskih komunikacija, vidljiva
pozicija Crne Gore kao vodeće u oblasti Prihodi po glavi po sektoru (20081028-Cullen-SEE-Observatory-VBO), ali sa 2%
učešća tržišta u okviru regiona (kao i MK, KS). Nasuprot tome, Crna Gora je prva u regionu po penetraciji mobilnih korisnika
koja ima najveći prirast od 67%. Po pitanju širokopojasne penetracije, vidljiv je i dalje nizak iznos od 2,59%, što ne daje veliku
nadu za brz prelazak na usluge eVlade.
Odstupanja i nerealizovane mjere predviđene u 2007 EFP:
- Osim novog trećeg operatera M:TEL-a u mobilnoj telefoniji, koji je doprinio razvoju konkurencije sa postojećim
operaterima, nije došlo do uvođenja značajne konkurencije u fiksnoj telefoniji i internet servisima.
- Internet penetracija je i dalje niska u odnosu na zemlje EU, kao i na zemlje SEE, a posebno su niske vrijednosti
kod širokopojasnog pristupa, dok su javni operateri dobili nove licence za bežični pristup internetu i to koristeci WiMAX
tehnologiju, pa se očekivao veći prodor na tržistu ovog servisa internet tržišta.
- Operateri koji koriste CDS platformu za prenos TV signala i dalje nisu prisutni na tržištu internet servisa, osim
Crnogorskog Telekoma koji koristi IP TV platformu i pruža ADSL servis zajedno sa televizijskim signalom.
- Djelimično uvodjenje konkurencije u poštanskom saobraćaju.
Razlozi za odstupanje/nerealizovanje planova i predviđene aktivnosti za ispunjenje planiranog:
- Osnovni razlog za uklanjanje navedenih devijacija je usvajanje Zakon o elektronskim komunikacijama, tek krajem
avgusta 2008.godine poslije dužeg roka usaglašavanja, a planirano je bilo krajem 2007 godine, tako da tek sada kroz
novi regulacioni okvir je moguće vršiti aktivnosti usmjerene na donošenju novih podzakonskih akata usmjenih ka razvoju
konkurencije, zaštitu potrošača,omogućavanje pristupa svim i pod jednakim uslovima i dr.
- Nedostatak administrativnog kapaciteta u nadležnom Ministarstvu SPT.
- Nepostojanje posebne Strategije za širokopojasni pristup i Akcionog plana koji bi pokretao i pratio ove aktivnosti .
- Nepostojanje Strategije za poštansku djelatnost u cilju restruktuiranja Pošte Crne Gore.
77