Uvod - Vlada Crne Gore

MINISTARSTVO FINANSIJA CRNE GORE
EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA CRNU GORU 2008 - 2011. GODINE
Rezultati poslovanja Željeznice s kraja 2006. godine i 2007. godine pokazuju porast naturalnih pokazatelja poslovanja te
je u 2007. godine putnički prevoz iznosio 1.188.203 prevezenih putnika (rast od 12%), a robni prevoz 1.760.333 tona (rast
od 8%).
72
Glavni problemi odnosno slabosti Crne Gore u sektoru željezničkog saobraćaja su sljedeći:
- Nedovršena infrastruktura, akumulirani problemi u održavanju i neophodnost većih remonta, postojanje slabih tačaka
na pruzi, kao i ograničene mogućnosti modernizacije s obzirom na nepovoljan reljef;
- Neriješeni vlasnički odnosi neprilagođeni Zakonu o željeznici, praksi zemalja u okruženju i direktivama Evropske Unije;
- Nesavremena oprema za održavanje infrastrukture;
- Tehničko-tehnološka, fizička i komercijalna prestarjelost voznog parka;
- Neorganizovan tržišni nastup sa Željeznicom Srbije i Lukom Bar;
- Kvantitativno i kvalitativno neadekvatna kadrovska struktura zaposlenih u AD Željeznice Crne Gore;
- Nedovoljno iskazan međunarodni značaj pruga Crne Gore.
Buduće aktivnosti. Posle gašenja matičnog društva, novoformirana akcionarska društva u 2009. godini nastaviće
restrukturiranje po posebnim programima. U toku je priprema tenderske dokumentacije za privlačenje strateških partnera
koji bi na osnovu Joint Venture sa Željezničkom Infrastrukturom zaključio sa Državom višegodišnji Ugovor o tekućem i
investicionom održavanju. Pripremiće se i dokumenta za privatizacionu transakciju, putem nalaženja strateškog partnera
za Upravljača infrastrukture i/ili prodajom državnog paketa akcija za Željeznički Prevoz. Nakon prestanka rada Matičnog
društva Željeznice AD Crne Gore, planira se osnivanje Direkcije za željeznice CG.
Do momenta gašenja matičnog društva, Ministarstvo saobraćaja i Direkcija za saobraćaj izradiće Izjavu o mreži, a
nakon toga i Metodologiju za naplatu naknada za korišćenje željezničke infrastrukture u skladu sa odredbama Zakona
o željeznici. Sistem naplate naknada za korišćenje željezničke infrastrukture mora da bude takav da ne ugrožava razvoj
teretnog saobraćaj, dok bi se jedan dio troškova za organizovanje putničkog saobraćaja subvencioniosao iz Budžeta. Prema
Elaboratu o potrebi subvencioniranja putničkog saobraćaja, za plansku 2008. godinu bilo je potrebno obezbijediti subvencije
u iznosu od 6.450.000 €.
Novi Zakon o bezbjednosti u željezničkom saobraćaju (2008. godine), detaljno razrađuje procedure bezbijednosti i
identifikuje organe nadležne za postupanje u incidentnim i akcidentnim situacijama, obavezuje ih na punu kooperaciju, pa
je realno očekivati da će se u nastupajućem periodu već osjetiti pozitivni efekti implementacije Zakona. Zakonom je takođe
predviđeno da se u III kvartalu 2009. godine osnuju slijedeći organi: Isljedni organ zadužen za istragu željezničkih nesreća i
incidenata, Organ nadležan za bezbjednost i Notifikovani organ.
Održavanje željezničke infrastrukture i regulisanje saobraćaja u Crnoj Gori finansira se iz Budžeta, pa su na taj način
definisane obaveze države. U periodu od 2006 - 2008. godine izdvojena su sljedeća sredstva: u 2006. godini 8.228.119,01
€, u 2007. godini 8.295.231,16 €, u 2008. godini 8.9 miliona €. Za 2009. godinu planirano je da se iz državnog Budžeta
izdvoji oko 9,7 miliona €.
Glavna usmjerenja i mjere ekonomske politike Crne Gore u oblasti željezničkog saobraćaja su sljedeći:
- Uvođenje evropskih sigurnosnih i bezbjedonosnih standarda;
- Uklanjanje kritičnih tačaka na kojima je prevoz usporen i dostizanje projektovanih tehničkih standarda mreže;
- Restrukturiranje i segmentacija Željeznice na dva nova akcionarska društva-Infrastruktura i Prevoz;
- Promovisanje međunarodnog značaja pruge;
- Jačanje institucionalnih kapaciteta, osnivanjem organa za izdavanje licenci, regulatornog tijela, organa nadležnog za
bezbjednost, notifikovanog organa i isljednog organa;
- Jačanje administrativnih kapaciteta, kako u Ministarstvu saobraćaja, pomorstva i telekomunikacija, tako i u Direkciji za
željeznicu;
Razvojni projekti željezničkog saobraćaja Crne Gore u budućem periodu su sljedeći:
- Iz sredstava EBRD za, “Projekat hitne rehabilitacije infrastrukture Željeznica CG'', opredijeljeno je 15 miliona €. Njegova
realizacija počela je u 2007. godini, i u tu svrhu je odobrena prva tranša u iznosu od 6 miliona €, čija realizacija je otpočela
krajem 2007. godine i biće nastavljena u 2008. godini. Za 2008. godinu je planirano povlačenje sredstava u iznosu od 5
miliona €, namijenjenih za sanaciju tunela (3,5 miliona €) i rješavanje tehničkih viškova zaposlenih u Željeznici CG A.D. (1,45
miliona €), dok su za 2009. godinu predviđena sredstva u iznosu od 4 miliona €.
- Kredit EIB-a od 34 miliona € biće odobren u nekoliko tranši. Potpisana je prva tranša za 2008. godinu (7 miliona €).
Planirana dinamika finansiranja u okviru pomenutog kredita je povlačenje sredstava u iznosu od po 7 miliona € u 2008.,
2009., 2010., 2011. godini i 6 miliona € u 2012. godini. Najveći dio treba da se potroši na infrastrukturu, a nakon toga, manji
dio na vozna sredstva i socijalni program.