Uvod - Vlada Crne Gore

MINISTARSTVO FINANSIJA CRNE GORE
EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA CRNU GORU 2008 - 2011. GODINE
od 26,34% na 30. septembar 2008. godine. Uz pretpostavku da finansijska disciplina svih učesnika na bankarskom tržištu
neće biti dovedena u pitanje, očekuje se rast neto kredita na agregatnom nivou po stopi od oko 35 % ili u iznosu od oko 760
miliona € (procjenom nije obuhvaćena nova banka koja je počela sa radom u decembru 2007. godine).
- Ukupna bilansna suma banaka na 30. septembar 2008. godine iznosi 3.509,7 miliona € i ostvaruje rast po stopi od
38,69% u odnosu na uporedni jednogodišnji period, odnosno 17,94% u tekućoj godini. Samo jedna banka u sistemu nije
ostvarila rast bilansne sume u jednogodišnjem periodu.
- Ukupan kapital banaka na 30. septembar 2008. godine iznosi 283 miliona € i ostvaruje rast po stopi od 34,25% u
jednogodišnjem periodu, a u ovoj godini ostvaruje rast od 19,45%. U strukturi ukupnog kapitala dominantno učešće ima
ino kapital sa 77,56%, slijede domaći privatni kapital sa 20,19% i država sa 2,25%. U jednogodišnjem uporednom periodu
smanjeno je učešće u ukupnom kapitalu države za 0,28 procentnih poena i domaćih privatnih lica za 2,61 procentna poena,
dok je učešće ino kapitala povećano za 2,89 procentna poena. Na kraju trećeg kvartala 2008. godine, dvije banke su u
većinskom domaćem privatnom vlasništvu, dok su ostalih devet banaka sa većinskim (pet banke) ili 100% ino kapitalom
(četiri banke). Banke sa većinskim ino kapitalom kontrolišu 83% bankarskog tržišta u Crnoj Gori. Koeficijent solventnosti na
agregatnom nivou iznosi 15,64%.
- Ukupno odobreni krediti banaka u posmatranom periodu iznose 2.852,3 miliona €, što predstavlja rast po stopi od
57,53% u odnosu na uporedni jednogodišnji period, odnosno 27,01 % u odnosu na kraj 2007. godine. U strukturi kreditnog
portfolija dugoročni krediti (preko jedne godine) čine 71,70% ukupno odobrenih kredita u sistemu.Najznačajniji korisnici
kredita su privredna društva u privatnom vlasništvu (58,45%) i fizička lica (35,58%). Sa aspekta klasifikacije odobrenih
kredita po sektorima, najviše kredita u bankarskom sistemu je odobreno sektoru stanovništva u iznosu od 1.042 miliona €
(36,53%). Najveći neto davaoc sredstava u iznosu od 133 miliona € je sektor finansija. Trgovinska djelatnost je, takođe, veliki
korisnik kredita sa iznosom od 718 miliona € (25%), ali se javlja kao neto primaoc sredstava u iznosu od 221 miliona €. Osim
sektora finansija, značajan neto davaoc sredstava je sektor stanovništva.
- Ukupni depoziti banaka na 30. septembar 2008. godine iznose 2.325,9 miliona € i ostvaruju rast po stopi od 27,82% u
odnosu na uporedni jednogodišnji period, odnosno 11,24% u odnosu na kraj 2007. godine. Najznačajniji deponenti banaka
su fizička lica sa učešćem od 47,90 % i privredna društva u većinskom privatnom vlasništvu sa 30,13%. Od ukupnih depozita
u sistemu 37,07 % se odnosi na depozite po viđenju. Najveća koncentracija depozita je izražena kod sektora stanovništva,
trgovine, finansija i transporta (73,17% ukupnih depozita). Depoziti četiri velike banke čine 80% ukupnih depozita.
- Na nivou sistema nivo kredita prevazilazi nivo depozita za 526,3 miliona €.
- U odnosu na kraj prethodne godine nije došlo do promjene redosljeda tržišnih pozicija u grupi velikih i srednjih banaka,
iako su evidentne blage promjene relativnog učešća pojedinih banaka. U ukupnom poslovanju dominiraju četiri velike banke
koje obuhvataju 78% ukupne aktive bankarskog sektora.
Tabela 4.2.1.1. Rast stopa aktive, ukupnih kredita i depozita u bankarskom sistemu Crne Gore
u periodu 2002 – 30.09.2008. godine
AGREGAT Iznos (u mil. eur) rast (in % )
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 s.2008 02/01. 03/02. 04/03. 05/04. 06/05. 07/06. 09.08/07
Aktiva 235 340 350 444 696 1,431 2,975 3,509 45 3 27 57 106 108 18
Uk. krediti 83 125 201 281 376 847 2,246 2,852 51 61 40 34 125 165 27
Depoziti 145 206 211 273 488 1,076 2,091 2,326 42 2 29 79 120 94 11
- Banke su uredno servisirale tekuće obaveze i održavale likvidnost iznad propisanog minimuma u posmatranom
periodu. Tokom trećeg kvartala 2008. godine sve banke iskazuju suficit sredstava, koji na agregatnom nivou iznosi 420
miliona €.
- Posječno ponderisane kamatne stope na ukupne kredite u sistemu iznosile su 8,58% nominalna i 9,31% efektivna.
Prosječno ponderisane kamatne stope na kredite odobrene pravnim licima iznosile su 7,92% nominalna i 8,46% efektivna.
Prosječno ponderisane kamatne stopa na kredite odobrene fizičkim licima iznosile su 9,72% nominalna i 10,78%
efektivna.
- Prema podacima na 30. septembar 2008. godine prosječna ponderisana pasivna kamatna stopa na depozite banaka
iznosila je 3,96%, a depozite pravnih lica 3,93%, odnosno 4,01% na depozite fizičkih lica. Najveća prosječna ponderisana
pasivna kamatna stopa realizovana je na depozite oročene na period do 5 godina i iznosi 7,02%.
- Spred kamatnih stopa u jednogodišnjem periodu ima opadajući trend i iznosi 3,84% na 30. septembar 2008.godine.
Spred kamatnih stopa na nivou pojedinačnih banaka se kreće u rasponu od 2,47% do 10,73%.
80