Uvod - Vlada Crne Gore

EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA CRNU GORU 2008 - 2011. GODINE
MINISTARSTVO FINANSIJA CRNE GORE
- Ukidanje naknade za auto-puteve, od januara 2009. godine. Ova naknada je predstavljala dio maloprodajne cijene za
gorivo, a procjena je da će njenim ukidanjem biti manji trošak - namet na nivou ekonomije (građani i privreda) u iznosu od
oko 5 miliona € ili oko 0.15% BDP.
- Ukidanje naknade za korišćenje gradjevinskog zemljista. Ova mjera stupa na snagu od početka 2009. godine čime
će privreda biti rasterećena za oko 23 miliona € obaveza po ovom osnovu (koliko su iznosili prihodi opština po ovom
osnovu u 2008. godini), odnosno oko 0,75% BDP-a. U značajnom dijelu ovo rasterećenje će imati pozitivne implikacije
na velike sisteme poput EPCG čime će se stvori osnova za pozitivniji rezultat i investicije ili umanjenje cijene električne
energije.
- Smanjenjem cijena električne energije za malu i srednju privredu uz istovremeno nastavljanje programa subvencionisanja
najugroženijih kategorija stanovništva. Vlada CG je u decembru 2008. godine donijela odluku o smanjenju cijena električne
energije za sektor male i srednje privrede u iznosu od 10%, odnosno oko 8 miliona € na nivou godine, kroz umanjenje
poreskih potraživanja koje država ima prerma EPCG. Ovo bi značilo dodatnu likvidnost za malu i srednju privredu Crne Gore
u iznosu od oko 0.3% BDP-a. Prethodno povećanje cijena koje je odobrila regulatorna Agencija za energetiku, koje najviše
pogađa domaćinstva je dalji korak ka tržišnim cijenama i predstavlja preduslov za privlačenje značajnih privatnih investitora
u energetski sektor.
- Ukidanje obaveza plaćanja socijalnih doprinosa na otpremnine radnika. Tom mjerom se želi pomoći restrukturiranje
kompanija, kao i obezbijediti potencijalno veće otpremnine.
- Stvaranje uslova da se obezbijede dugoročne kreditne linije bankarskom sektoru od međunarodnih finansijskih institucija
(EIB, KfW) radi podrške malim i srednjim preduzećima. Za ove namjene Vlada je spremna da obezbijedi garancije u iznosu
oko 100 mil eura što je predviđeno budžetom za 2009. godinu.
Socio – ekonomske mjere; Pored mjera fiskalne politike, Vlada Crne Gore sprovodi i socio – ekonomske mjere u
cilju održavanja ekonomskog rasta, jačanju životnog standarda i podsticanju preduzetništva. Naime, Vlada Crne Gore
realizuje projekat pod nazivom „Posao za Vas” koji ima za cilj da promoviše i podstakne aktivno zapošljavanje, kao i podrži
dostupnost finansijskih sredstava za kvalitetne projekte. Realizacija ovog projekta ne podrazumijeva klasičan oblik socijalne
podrške, gdje se kroz jednostrane transfere, obezbjeđuje podrška ugroženim kategorijama stanovništa, već se bazira na
omogućavanju i lakšem pristupu obezbjeđivanja izvora finansiranja za fizička i pravna lica koja žele da se bave biznisom.
Za realizaciju projekta, u narednoj godini, opredijeljena su finansijska sredstva u iznosu od 18,15 miliona €, odnosno 0,5%
BDP-a. Pomenuto, u krajnjem doprinosti, povećanju zaposlenosti, proširenju poreske baze i rastu ekonomske aktivnosti i
životnog standarda, za razliku od klasčnih mjera socijalne politike kojima se socijalni problemi rješavaju samo na određen
vremenski period.
Evidentno ja da se svim navedenim mjerama podspješuje komponenta potrošnje, individualne, investicione i javne, u
cilju objezbjeđivanja dodatne likvidnosti i za realni i bankarski sektor i time kotracikličnog djelovanja na elemente recesije.
Ukupan iznos ovog podspješivanja kroz fiskalne i socio-ekonomske mjere iznosi oko 9.5% procijenjenog BDP-a, odnosno
preko 320 miliona €.
3.1.1.3 Ciljevi i osnovna usmjerenja fiskalne politike u narednom srednjoročnom periodu
Uzevši u obzir da je Crna Gora eurizovana ekonomija, poseban akcenat je na mjerama fiskalne politike Osnovni ciljevi
fiskalne politike u srednjem roku, koji polaze od pozitivnih očekivanja za naredne fiskalne godine su:
Unaprjeđenje transparentnosti i kontrole trošenja javnih resursa – potpuna integracija državnih fondova, nastavak
implementacije kapitalnog i programskog budžeta, početak implementacije srednjoročnog okvira budžetske potrošnje,
izmjena zakonske regulative koja se tiče interne finansijske kontrole;
Smanjenje fiskalnog opterećenja na ekonomiju i domaćinstva – nastavak poreskih reformi na smanjenju stope poreza
na dohodak i stopa obaveznih socijalnih doprinosa, ukidanje naknade za puteve i naknade za korišćenje građevinskog
zemljišta, subvencije domaćinstvima i MSP za utrošenu električnu energiju;
Nastavak smanjenja »sive« ekonomije – pojačani napori Poreske uprave i gore navedene poreske olakšice kao podsticajne
mjere ka legalizovanju biznisa;
Funkcionisanje održivog sistema javnih finansija – relativno smanjenje tekuće potrošnje, uz povećanje kapitalnog budže
ta, uravnotežen tekući budžet i smanjenje javnog duga.
Uvažavajući realnost mogućeg negativnog razvoja događaja u dijelu ekonomske aktivnosti u narednim godinama (scenario
značajno nižih stopa ekonomskog rasta) i posljedičnog reflektovanja na javne finansije (smanjenje prihoda), posljednji od
43