Uvod - Vlada Crne Gore

EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA CRNU GORU 2008 - 2011. GODINE
MINISTARSTVO FINANSIJA CRNE GORE
velike neizvjesnosti odlučuju na odlaganje kupovine potrošačkih dobara što izaziva izrazit pad agregatne tražnje. U 2010.
godini dolazi do blagog oporavka privredne aktivnosti tako da je rast BDP a u 2010. godini na nivou od 3,5%, praćen nešto
jačim prilivom investicija (rast od 47,6%)i većim uvozom (rast od 12,4%), uslijed veće agregatne tražnje koja se zadržava na
nivou od 77,4% BDP-a U 2011. godini je pretpostavljen dalji rast i konačno smirivanje efekata finansijske krize, koji dovode
do rasta BDP-a , rasta investicija, rasta kreditne aktivnosti (oko 15%), rasta raspoloživog dohotka, što sve kumulativno dovodi
do rasta agregatne tražnje na nivo od 78,2%.
Grafik 2.2.4: Učešće pojedinačnih kategorija potrošnje u BDP-ju za Crnu Goru,
period 2008-2011. godine - Krizni scenario
100,0
80,0
75,0
80,9
74,2 73,1
69,9
77,3 76,8
80,0
76,2 77,4 78,2
60,0
40,0
20,0
0,0
-20,0
-40,0
25,2 24,9 26,8
29,9
26,3
27,0 27,6 27,4 27,9 26,5 25,6
21,9
24,3 24,6
17,5
14,6 17,1 18,0
13,3
15,2 17,7 20,1
5,9 4,1 2,1 -0,5 -0,3
3,6 3,7 3,9 2,2 1,6 1,4
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
-23,6 -24,5
-16,4 -16,1 -17,5
-21,6
-29,7
-32,5
-35,9
-23,2 -25,4
-60,0
Licna potrosnja
Bruto investicije u fiksni kapital
Saldo izvoza i uvoza roba I usluga
Potrosnja drzave
Promjene zaliha
Bruto kapitalna formacija
Evidentno je, naročito od početka 2007. godine, da se značajan dio investicija odnosio na investicije u nekretnine koji su
iskorišteni za izgradnju novih stambenih i turističkih objekata, popravku i unaprijeđenje postojećih, unaprijeđenje zemljišta,
što je sve uslovilo značajan rast nivoa bruto kapitalne formacije, tako da se može zaključiti da je bruto kapitalna formacija
naročito od 2007. godine izuzetno porasla najviše zahvaljujući ovoj kategoriji. Sa druge strane, kategorija uvezenih novih i
polovnih autmobila i mašina, kompjutera i softvera, predstavlja značajnu stavku u formiranju bruto kapitalne formacije.
Isto kao i prethodnom scenariju polazna osnova za projekcije predstavlja nivo bruto kapitalne formacije iz 2008. godine
za koji se pretpostavlja da prati nastavak trenda iz 2007. godine. Naime, uslijed daljeg rasta investicija u nepokretnosti,
značajnog uvoza mašina i opreme bruto kapitalna formacija dostiže nivo od oko 820 milona € ili 24,6% BDP-a, bilježeći rast
od 20% u odnosu na 2007. godinu.
Međutim, u 2009. godini prema Kriznom scenariju dolazi do značajnog pada SDI od 46,55%, značajnog pada uvoza
(20,3%), smanjenja kreditne aktivnosti kako prema fizičkim tako i prema parivrednim društvima. Kao posljedica generalne
slabije likvidnosti privatnog sektora, nepovoljnijih uslova za finansiranje investicionih projekata, radi očuvanja rentabilnosti
poslovanja, privreda se oslanja na kapitalnu formaciju iz protekle godine te se zajedno uz očekvani dalji pad cijena nekretnina
javlja se i pad bruto investicija u fiksni kapital od 39,3% u odnosu na 2008. godinu i zadržava se na nivou od 16,2% BDPa za
2009. godinu. Tokom 2010. i 2011. godine dolazi do nastavka ekonomske aktivnosti, pretpostavlja se rast priliva SDI, i nešto
jači kreditni rast (12,4%- godišnji nivo), što se reflektuje kroz rast bruto kapitalne formacije od 29,4% u odnosu na 2009.
godinu, odnosno 15,2% BDP-a. Dalji rast bruto investicija u fiksni kapital se poslije pada u 2009. godini oporavlja i nastavlja
rast u 2010. godini na nivou od 27% ili 17,7% BDP-a, dok se u 2011. godini zadržava na nivou od 20,6% BDP-a.
Spoljnotrgovinski deficit
Prema Kriznom scenariju spoljnotrgovinski deficit u 2008. godini je procijenjen na 35,9% BDP, rastući sa nivoa od 32,5%
BDP-a koliki je procijenjen u 2007. godini. Dalje podubljavanje spoljnotrgovinskog deficita se ostvaruje uslijed stagnacije
izvoza roba i usluga (prije svega uslijed pada izvoza roba od oko 8% i stagnacije rasta prihoda od usluga od svega 10%), kao
i simultanim rastom izvoza od oko 13,6%.
35