Przegląd Epidemiologiczny - Państwowy Zakład Higieny

PRZEGL EPIDEMIOL 2012; 66: 107 - 112Szczepionki i szczepieniaDorota Mrożek-BudzynEWOLUCJA POLSKIEGO PROGRAMU SZCZEPIEŃ OCHRONNYCHNA PRZESTRZENI OSTATNICH 10 LATTHE EVOLUTION OF POLISH IMMUNIZATION SCHEDULEDURING THE LAST 10 YEARSKatedra Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej, Uniwersytet Jagielloński - CollegiumMedicumPowiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w MyślenicachSTRESZCZENIEPolski Program Szczepień Ochronnych (PSO)w sposób znaczący zmieniał się w ciągu ostatnich 10lat. Szczepienia zalecane obejmują prawie wszystkiemożliwości zastosowania preparatów szczepionkowychzarejestrowanych w Polsce. Zakres szczepieńzalecanych szybko podążał za pojawianiem się nowychszczepionek. Jednak za rozwojem szczepień zalecanychstosunkowo wolno podążały zmiany w szczepieniachobowiązkowych, dlatego polski PSO znacząco odbiegaw tym zakresie od programów realizowanych w większościpaństw europejskich.Słowa kluczowe: szczepienia obowiązkowe, szczepieniazalecane, grupy ryzykaWSTĘPABSTRACTThe Polish Immunization Program has improved forthe last ten years. The most of available new vaccineswere in short order included in voluntary vaccinationschedule during this time. Nevertheless, the improvementof mandatory vaccination schedule was not sufficient,therefore the Polish Immunization Programdiverged significantly from the most of Europeanprograms.Key words: mandatory vaccinations, voluntary vaccinations,risk groupsRealizacja szczepień w Polsce ma charaktermasowy lub indywidualny. Masowe szczepieniaprowadzone według długoterminowych strategii sąszczególnym przykładem solidarności społecznej.Utrzymywanie wysokiego poziomu zaszczepienia maw odniesieniu do wielu chorób zadanie wykraczającepoza ochronę indywidualną osób szczepionych. Celemmasowych szczepień jest przede wszystkim utrzymaniewysokiego poziomu odporności zbiorowiskowej dlazminimalizowania ryzyka wystąpienia zachorowań,a jeżeli to możliwe – doprowadzenie do eliminacjilub eradykacji choroby. Podchodząc w ten sposób dostrategii szczepień, w przypadku większości choróbmożna chronić nie tylko osoby, które zostały zaszczepione,ale również te, u których szczepienia (z różnychprzyczyn) nie były wykonane (1). Warunkiem uzyskaniaoczekiwanych efektów szczepień jest ich prawidłowaorganizacja, oparta na jednolitych zasadach dla całegospołeczeństwa. Szczepienia ochronne są stosowanez wykorzystaniem wiedzy medycznej dotyczącej skutecznościi bezpieczeństwa szczepień, oceny sytuacjiepidemiologicznej chorób zakaźnych oraz na podstawieprzepisów prawnych regulujących zakres i organizacjęszczepień w Polsce.Zgodnie z polskim prawem część szczepień ochronnychjest obowiązkowa, a część zalecana. Szczepieniaobowiązkowe są dla wszystkich (zarówno osób ubezpieczonych,jak i nieubezpieczonych) finansowaneze środków publicznych. Finansowanie szczepieńzalecanych jest zróżnicowane. W przypadku ich realizacjiprzez świadczeniodawcę podstawowej opiekizdrowotnej wybranego przez pacjenta, pacjent pokrywatylko koszt preparatu szczepionkowego, a kosztybadania kwalifikacyjnego i wykonania szczepieniaponosi świadczeniodawca. Jeżeli pacjent decyduje sięna szczepienia w komercyjnym punkcie szczepień,pokrywa ich koszty w całości.Szczepienia masowe i indywidualne są realizowanew oparciu o Program Szczepień Ochronnych na danyrok, będący załącznikiem do komunikatu GłównegoInspektora Sanitarnego, który zgodnie z obowiązującąustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i choróbzakaźnych u ludzi powinien zostać opublikowany do