Przegląd Epidemiologiczny - Państwowy Zakład Higieny

Nr 1Ewolucja polskiego PSO 111- przed leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią,B) dzieci do ukończenia 12 roku życia z otoczenia osóbwymienionych w grupie A, które nie chorowały naospę wietrzną,W roku 2012 objęto tym szczepieniem również:C) dzieci do ukończenia 12 roku życia, inne niż wymienionew grupach A i B, narażone na zakażenieze względu na czasowe lub stałe przebywanie wewspólnych pomieszczeniach, co umożliwia przeniesieniewirusa i wybuch epidemii, dotyczy tozwłaszcza domów opieki długoterminowej, domówdziecka, żłobków i innych instytucji opiekuńczych.Ponadto w 2008 roku wprowadzono szczepienieprzeciwko zakażeniom Neisseria meningitidis, realizowaneze wskazań indywidualnych lub w zależnościod sytuacji epidemiologicznej.NOWE MOŻLIWOŚCI ZAPOBIEGANIAW RAMACH SZCZEPIEŃ ZALECANYCHEwolucja PSO dotycząca szczepień zalecanychobejmowała sukcesywne wprowadzanie kolejnychszczepień lub ich modyfikację poprzez zamianę preparatuszczepionkowego (tab. III). W pierwszej kolejnościzrezygnowano ze stosowania pojedynczychszczepionek przeciwko śwince i różyczce - od 2006roku zalecano stosowanie szczepionki potrójnej MMR(odra, świnka, różyczka). Ponadto w 2006 r. wprowadzonozalecenie szczepienia przeciwko wściekliźniedla osób wyjeżdżających do rejonów endemicznegowystępowania tej choroby.Wprowadzono do stosowania nowe szczepionki:przeciwko biegunce rotawirusowej dla dzieci od6 do 24 tygodnia życia, oraz przeciwko ludzkiemuwirusowi brodawczaka (HPV), podawane wedługzaleceń producenta. Nowe preparaty szczepionkowestosunkowo szybko od momentu ich rejestracjiuwzględniono w PSO jako zalecane i w takiej formie sąnadal realizowane. W 2012 roku szczepienia zalecaneobejmują w większości znane już od wielu lat i stosowaneszczepienia: przeciwko poliomyelitis, cholerze,durowi brzusznemu (ze wskazań indywidualnych), czygruźlicy dla dzieci do ukończenia 15 roku życia, jakoszczepienie wychwytujące u osób niezaszczepionychw okresie noworodkowym. Trudno ocenić, dlaczegoszczepienie przeciwko gruźlicy znalazło się w omawianejczęści programu, skoro zgodnie z obowiązującymrozporządzeniem jest ono obowiązkowe w tej grupiewieku (6). W tym samym czasie wprowadzono szczepienieprzeciwko krztuścowi dla osób dorosłych. Dajeono możliwość kontynuacji uodpornienia w starszychgrupach wiekowych poprzez stosowanie dawek przypominających(łącznie z błonicą i tężcem) co 10 lat.Szczepienia zalecane przeciwko pozostałym chorobomi zakażeniom nie podlegały w ciągu ostatnich 10 latwiększym zmianom.PODSUMOWANIEPolski PSO w sposób znaczący zmieniał się w ciąguostatnich 10 lat. Szczepienia zalecane obejmują prawiewszystkie możliwości zastosowania preparatówszczepionkowych zarejestrowanych w Polsce. Zakresszczepień zalecanych szybko podążał za pojawianiemsię nowych szczepionek. Z reguły w kolejnym roku poterminie pierwszej rejestracji szczepionki, była ona jużzalecana w PSO. Jednak tak realizowane szczepienia(pacjent pokrywa koszt szczepionki) mają charakterindywidualny, bez istotnego znaczenia dla odpornościpopulacyjnej. Żadna z nowych szczepionek zarejestrowanychw ciągu ostatnich 10 lat (przeciwko pneumokokom,meningokokom, rotawirusom, HPV, krztuścowidla starszych grup wiekowych) nie została do tej porywprowadzona do obowiązkowego kalendarza szczepieńdla dzieci i młodzieży. Niewątpliwie rozszerzanie zakresuszczepień zalecanych jest działaniem zwiększającymdostępność do tego rodzaju profilaktyki, jednakpodążanie w tym kierunku powoduje coraz większenierówności społeczne. Ponadto, tym sposobem uzyskujesię często uodpornienie nie u tych osób, które gonajbardziej potrzebują, ale u tych, które mogą sobie nanie pozwolić ze względów finansowych. Mimo znaczącegopostępu w porównaniu do sytuacji z ubiegłejdekady, zmiany w zakresie szczepień obowiązkowychpostępują zbyt wolno, dlatego polski PSO znaczącoodbiega w tym zakresie od programów realizowanychw większości państw europejskich.PIŚMIENNICTWO1. Magdzik W, Naruszewicz-Lesiuk D, Zieliński A. (red.):Wakcynologia. Wyd.2. Bielsko-Biała: alfa medica press2007:50-57.2. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu orazzwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. (Dz. U.z 2008, nr 234, poz. 1570).3. Pac M. Niepożądane odczyny poszczepienne po szczepieniuprzeciw poliomyelitis u dzieci z zaburzeniamiodporności. Standardy Medyczne 2003; 5,1069 - 72.4. Szczuka I. Bezpieczeństwo szczepień BCG – niepożądaneodczyny poszczepienne. Część II. Przyczyny powstawanianiepożądanych odczynów poszczepiennych.Postępowanie kliniczne. Przegl Epidemiol 2002; 56,15-28.5. Red Book: 2009 Report of the Committee on InfectiousDiseases (28th edition). Committee of Infectious Diseases,AAP, 2009.