Mpande's - University of Zululand Institutional Repository

-27-
Die meerderheid Zulus het egter vir Cetshwayo verkies. Die Britse
owerheid het Cetswayo negatief beoordeel, veral oor sy beweerde
antagonisme teenoor die blankes. Interne twis het gekulmineer in die slag
van Ndondakusuka op die 2 Desember 1856. Gedurende hierdie slag was
sommige van die Britse handelaars genoodsaak om hulle vee agter te laat
op 'n eiland in die Thukelarivier. Na die oorlog het Mpande 'n boodskap
aan Luitenant-goeweerneur Scott gestuur dat Cetshwayo gewiUig was om
die handelaars wat hul eiendom verloor het te vergoed. Die
daaropvoolgende burgeroorlog van 1856 het 'n afname in die mag en
invloed van Mpande in die Zulu-koninkryk getoon. Vanaf 1857 tot sy
dood in 1872, is die Zulu-koninkryk, asook die verhouding met
buitelandse magte, doltreffend behartig deur Cetshwayo en sy Eerste
Minister Masiphula Ntshangase van Emgazini. Desnieteenstaande, het
Mpande se vroeere verhoudings met sowel die Voortrekkers as die Britse
koloniale owerheid, getoon dat hy eerder 'n bedrewe diplomaat as 'n
krygsman was. In teensteJling met die feit dat hy algemeen bekend
gestaan het as 'n plompe Zulu potentaat, was Mpande in werklikheid 'n
baie bedrewe, soepel en uitgeslape staatsman.