De blik van een buitenstaander

5 De Vereniging Hogescholen
5.1 inleiding
In dit hoofdstuk staat de Vereniging Hogescholen – oorspronkelijk hbo-raad – centraal
en wordt antwoord gegeven op de vraagstelling van dit rapport: ‘Hoe moeten hogescholen
zich verhouden tot vraagstukken als hiervoor beschreven en welke positie
moet de Vereniging Hogescholen daarin vervullen?’
Wat is de Vereniging Hogescholen? Het belangrijkste orgaan van de Vereniging is de
algemene vergadering (av) waarin de afgevaardigden van de bijna veertig hogescholen
zijn vertegenwoordigd. 1 De Vereniging houdt weliswaar een bureau in stand dat de
Vereniging ondersteunt, maar de Vereniging is geen Haagse entiteit. De hogescholen
zelf, met hun bestuursvoorzitters, professionele staven, docenten en lectoren constitueren
de Vereniging. Of zoals een door de av ingestelde Stuurgroep het zelf uitdrukt:
een vereniging van, voor en door hogescholen. 2 Een advies aan de Vereniging is dus ook een
advies aan de instellingen zelf.
In de navolgende paragraaf wordt in vogelvlucht ingegaan op de historie van de
Vereniging, waarbij de nadruk zal liggen op het laatste decennium. In die jaren is
tegen de achtergrond van schaalvergroting, concurrentie en incidenten een proces
van verwijdering en indifferentie ontstaan binnen de vereniging. In het begin van dit
onderzoek is – na de eerste interviews die ronduit negatief waren over de huidige rol
van de vereniging – daarom ook serieus overwogen te adviseren om de hbo-raad op
te heffen. Het onderzoek heeft echter meer dan voldoende argumenten opgeleverd die
tegen opheffing pleiten.
Deels kunnen die argumenten worden gevonden in de notitie ‘De nieuwe vereniging’
van de Stuurgroep. Bezien in het licht van de in de voorgaande hoofdstukken geschetste
dynamiek vindt hier reflectie en aanvulling op de notitie plaats. Verder wordt ingegaan
op de rollen die een vereniging in het algemeen kan spelen tegen de achtergrond van
de maatschappelijk trends, dynamiek en stabiliteit (Pirsig 1974, 1992).
In de laatste paragrafen van dit hoofdstuk komen de verschillende elementen van het
rapport samen. Vanuit de historie van de Vereniging, gegeven de rollen die een vereniging
zou kunnen spelen, wordt bepaald hoe de Vereniging een bijdrage kan leveren
aan het voeden van een positieve spiraal voor een vitale sector en hoe die sector
dienstbaar kan zijn aan de maatschappij.
1
De stemverhoudingen binnen de vergadering zijn gebaseerd op het aantal studenten van de instelling.
De algemene vergadering benoemt een onafhankelijke voorzitter en zes andere leden in het
bestuur. De voorzitter treedt op als voorzitter van de algemene vergadering en het bestuur. In het
bestuur heeft hij stemrecht; in de algemene vergadering een raadgevende stem. Het bureau wordt
geleid door een directeur die tevens de secretaris van het bestuur van de vereniging is.
2
De notitie wordt nader besproken in paragraaf 5.3.
De Vereniging Hogescholen
51