De blik van een buitenstaander

• Kenmerken van de Vereniging. De Vereniging heeft kenmerken van een ‘gewone’ branchevereniging,
die een vereniging is van concurrenten. Tegelijkertijd heeft zij de
kenmerken van een maatschappelijke brancheorganisatie die tot taak heeft antwoorden
te formuleren op maatschappelijke vraagstukken. Dat is een spannende
combinatie. Een zuivere vereniging van concurrenten zal nooit treden in de concurrentieverhoudingen
tussen de leden. Gegeven haar maatschappelijke opdracht
treedt de Vereniging wel in die verhouding, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van
spreiding en profilering van hogescholen.
• Eigen rationaliteit van het bureau. Het bureau is sterk georiënteerd op het ondersteunen
van het bestuur in de lobbyfunctie en daarmee op de Haagse omgeving. De
eigen rationaliteit van het bureau dreigt daarmee te ver af te komen te staan van
wat er in de instellingen gebeurt.
Daarom wordt voorgesteld om de gerichtheid op dynamiek en dienstbaarheid in de
organisatie als volgt vorm te geven:
• Het bestuur van de Vereniging zorgt voor relatief statische elementen als verenigingswerk,
de financiën van de vereniging en arbeidsvoorwaarden. Gegeven de
veelheid aan onderwerpen en taken blijft een bestuur nodig. Doordat de bestuursleden,
behoudens de voorzitter, afkomstig zijn uit de hogescholen wordt daar ook
de belangrijke verbinding tussen de Vereniging en haar leden gelegd. Andere taken
moeten niet bij het bestuur worden gelegd. Een duidelijke scheiding tussen beleidsvoorbereiding
en besturing is nodig. Dat kan worden bereikt doordat bestuursleden
geen commissies voorzitten.
• Complexe, collectieve, dynamische vraagstukken kunnen niet opgelost worden in
een hiërarchisch, statisch model. Onderkend moet worden dat de leden enerzijds
afhankelijk van elkaar zijn, maar anderzijds ieder voor zich de besluitvorming kunnen
frustreren. Om aan dat risico tegemoet te komen organiseert de voorzitter als
procesmanager een aantal interne digitale dialogen. Dit concept sluit aan bij de
tijdelijke werk- of projectgroepen die in de notitie zijn voorgesteld, met dit verschil
dat het maken van procesafspraken voor deze dialogen en het benoemen van de
procesarchitect plaats vinden in de ledenvergadering. Ieder lid – ook niet-bestuurders
– kan deelnemen aan iedere dialoog maar de bestendiging van het recht op
participatie is afhankelijk van de waarde en intensiteit van de eigen bijdrage. De
vergadering accordeert de uitkomsten van de werkgroep.
• Voor de inrichting van het bureau is detachering vanuit de instellingen een optie.
Dit draagt bij aan dynamiek en verbinding. De risico’s zijn geografische afstand en
kwaliteit van het te detacheren personeel. Mogelijk is dit te ondervangen door personeel
te ruilen, met als positief bijeffect dat de Haagse werkelijkheid en werkpraktijk
van de hogeschool elkaar kunnen beïnvloeden en versterken. Een detachering
zou ook onderdeel kunnen zijn van het loopbaanpad van stafmedewerkers van
zowel het bureau als de instellingen. Dit laatste bevordert de mobiliteit en leidt,
als bijdrage in natura, tot vermindering van de contributie.
In het proces van verandering, waarin de Vereniging zich bevindt zijn dit de eerste
nuttige stappen. Het verder doordenken wat dit precies betekent voor de inrichting
en werkwijze van de Vereniging moet een plek krijgen in de strategiecyclus.
De Vereniging Hogescholen
65