De blik van een buitenstaander

De discussie over professionele ruimte van docenten wordt vaak gekoppeld aan een
roep om vertrouwen in de beroepsgroep. Dat is alleen mogelijk wanneer die beroepsgroep
is opgewassen tegen haar taak. Nederlandse hogescholen hebben internationaal
gezien een bijzonder laag gekwalificeerd docentenkorps, minder dan de helft heeft
een masterdiploma en minder dan vijf procent van de docenten is gepromoveerd. In
dit verband wordt Finland vaak als lichtend voorbeeld opgevoerd. Daar bestaat een
groot vertrouwen in de professionals, die zonder uitzondering op academisch niveau
zijn opgeleid. De inbreng van stakeholders, zoals ouders en studenten is groot. Het hoge
opleidingsniveau en de sterke positie van stakeholders heeft er, naast culturele verschillen,
aan bijgedragen dat in Finland geen onderwijsinspectie bestaat die toezicht
houdt op de kwaliteit.
Maatschappelijke verankering
De Vlaamse regering stelt opleidingen aan Hogescholen en Universiteiten per decreet
in. Voor elk decreet – dus ook voor decreten met betrekking tot onderwijs – is advisering
door de Sociaal Economische Raad Vlaanderen vereist. In de raad hebben vertegenwoordigers
van werkgevers en werknemers zitting. Zo wordt de maatschappelijk
relevantie van het onderwijs geborgd.
Een goed voorbeeld van maatschappelijke inbedding van het hoger beroepsonderwijs
doet zich voor In Oostenrijk. Daar worden externe stakeholders – zoals het lokale bedrijfsleven
of de deelstaatregering – door de hogeschoolbesturen betrokken bij het
formuleren van beleid en strategie van de Fachhochschulen.
Samenwerking tussen hogescholen
De Vlaamse Hogescholenraad vlhora beschikt over een Kwaliteitszorgagentschap. Dit
agentschap is verantwoordelijk voor het sectorale beleid met betrekking tot kwaliteit.
Via een adviescommissie worden de hoger onderwijsinstelling, de sociale partners en
de studenten bij het beleid van het agentschap betrokken.
Governance Hogescholen
De wijze waarop het bestuur van een instelling voor hoger onderwijs tot stand komt
verschilt van land tot land. De benoeming door de Raad van Toezicht, zoals dit in Nederland
gaat, is lang niet overal gebruikelijk. In sommige landen worden voorzitters
van raden van bestuur gekozen door interne stakeholders. Op andere plekken vindt
de benoeming plaats door middel van een ministeriele beschikking. De wijze waarop
de benoeming tot stand komt is zeer van invloed op de loyaliteit van een bestuurder.
In Slovenië kiezen de studenten en de academische staf de voorzitter. Dat is ook zo in
Griekenland, waar ook de administratieve medewerkers van een hogeschool inspraak
hebben. (Van Vught, 2009) De Raden van bestuur van Vlaamse Universiteiten en hogescholen
bestaan uit gekozen vertegenwoordigers van de verschillende personeelsgeledingen
en studentvertegenwoordigers. De algemeen directeur heeft een adviserende
rol in dit college. De Raad van Bestuur stelt regelingen vast die betrekking hebben op
bedrijfsvoering, tentaminering en examinering, organieke kaders de begroting en benoemingen
van personeel
84 De blik van een buitenstaander