Forn skriðuföll á Vestfjörðum

– Kvígindisfjörður: …Ofan við bæinn í Kvígindisfirði er „Öxlin“ á Svínanesfjalli,
en úr henni hefur fallið allstórt hraun. …Hraunið skýlir fyrir grjótkasti og áruna úr
fjallinu. (Kristján Jónsson (ritstj.), Barðstrendingabók, 1942).
– Svínanes: …Engjarnar spillast stórlega af skriðum og grjóthruni úr fjallinu.
Úthagarnir eru bjarglegir, þó þeir spillist sumsstaðar af skriðum. (Jarðabók Árna
Magnússonar og Páls Vídalíns, Múlahreppur 1710).
– Svínanes: …Hefur það (landslagið) allmjög umbreyst og gengið úr sér frá því sem
á landnámstímum, helst af fjallskriðum, veðrum og vatnsaga. …Vegna
snjókomunnar í austanáttum og einnig í útsynningum, á vestursíðu fjarðanna, falla
einatt snjóflóð og skriður kringum Múlanesið, Litlanes og Svínanes, hvar af
graslendið því gengur til þurrðar, sem og af uppblæstri fyrir vindum. …Skógurinn
má hvarvetna heita í hnignun sökum langvinna snjóþyngsla, vatnsaga og skriðufalla,
sem og óréttrar brúkunar og yrkingar innbúanna (Sýslu og sóknarlýsingar
Bókmenntafélagsins – Flateyjarprestakall, 1840).
– Svínanes: …Svínanes er þriðja stærsta jörð hreppsins. …Engjar eru allmiklar
vestur með fjallinu, en skemmast árlega af skriðum (Kristján Jónsson,
Barðstrendingabók, 1942).
Skálmarfjörður
– Selsker: …Engjunum spilla skriður úr fjallinu. (Jarðabók Árna Magnússonar og
Páls Vídalíns, Múlahreppur 1710).
– Illugastaðir: …Engjar eru að mestuleyti eyðilagðar fyrir skriðum úr fjallinu, nema
það lítið sem hent var úr mýrasundum innan um skóginn fram á hálsinum. (Jarðabók
Árna Magnússonar og Páls Vídalíns, Múlahreppur 1710).
– Fífustaðir í Vattardal: …Fornt eyðiból fram á Vattardal í Múlalandi. Þar er nú sel
frá Múla og hefur verið langvarnadi. Ekki hefur þetta býli byggt verið í næstu hundrað
ár, eður lengur, en byggingarleifar sjást þar, bæði tófta og girðinga. Ekki má þar aftur
byggja því túnið er mestallt yfirfallið af skriðu. (Jarðabók Árna Magnússonar og Páls
Vídalíns, Múlahreppur 1710).
Múlanes
– Múlanes (alm.): …Hefur það (landslagið) allmjög umbreyst og gengið úr sér frá
því sem á landnámstímum, helst af fjallskriðum, veðrum og vatnsaga. …Vegna
snjókomunnar í austanáttum og einnig í útsynningum, á vestursíðu fjarðanna, falla
einatt snjóflóð og skriður kringum Múlanesið, Litlanes og Svínanes, hvar af
graslendið því gengur til þurrðar, sem og af uppblæstri fyrir vindum. …Skógurinn
má hvarvetna heita í hnignun sökum langvinna snjóþyngsla, vatnsaga og skriðufalla,
sem og óréttrar brúkunar og yrkingar innbúanna. …Má það ætla, að sveitargæðum
og landsnytjum hafi mjög aftur farið í héraði þessu, eins og víða hvar annars staðar,
þar er sögur ganga af því og líkur eru til, að allt Múlanes hafi verið grasi vaxið upp á
fjallsbrún í landnámi Ingunnar og að mikla sorg hafi sett að henni, þá hún eitt sinn á
11